مغزآزمون (®BrainCheck)
انجام چکاپ کارکردهای پایه مغز، به افراد سالم و یا دچار ناکارآمدی های سیستم عصبی توصیه میشود.
کارکرد های مغز شامل ابعاد عصبی، شناختی، رفتاری و حسی-حرکتی و نقشه مغزی به شکل یکپارچه در این فرایند (مغز آزمون) مورد ارزیابی پایه قرار میگیرد.انجام این تستِ جامع مغزی-شناختی حدود 3 تا 4 ساعت طول می کشد. با اینکه فرد شکایت و مشکلی خاصی ندارد، می تواند برای ارزیابی و غربالگری مغز به مرکز تخصصی سلامت مغز مراجعه کند.
برای آنکه تشخیص دهید آیا نیاز به چکاپ مغز دارید یا خیر میتوانید اپلیکیشن شاخص سلامت مغز را بر روی گوشی موبایل خود نصب کنید و آزمون های لازم را انجام دهید:
در صورتی که میخواهید مغز خود را چکاپ کنید با مرکز سلامت مغز تماس بگیرید.
همانطور که هر یک از ما آزمایش خون و قند و چربی خون، شماره عینک و غیره را در قالب چکاپ انجام میدهیم، انجام چکاپ مغز یا BrainCheck حداقل یک بار در زندگی میتواند برای هرکدام از ما لازم تلقی شود.
در پایان این تست بنا به تشخیص طرح بازتوانی یا توانمندسازی تجویز میشود. گاهی بیماران دچار اختلالات خاص به همکاران مختلف در حوزه مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شوند
این تست‌ها غیرتهاجمی و بدون درد هستند و با استفاده از پرسشنامه، ابزار دیجیتال یا آزمون‌های فناورانه و نوین کارکرد مغز فرد را ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی ها را معمولا متخصصان حوزه‌های مختلف در علوم اعصاب در قالب یک کار تیمی انجام می‌‌دهند.
در بخشی از ارزیابی‌های کارکرد مغز، با انجام تست‌های ویژه رایانه‌ای و دیجیتال، کارکردهایی مانند حافظه، سرعت تصمیم‌گیری، کارکرد اجرایی، کلام و… در فرد بررسی میشود. بعد از نمره‌گذاری مجموعه ارزیابی‌ها نوبت به مرحله بعدی می‌رسد که شناسایی نوع اختلال است.
مهمترین اجزای مغزآزمون ( چکاپ مغز):
- ارزیابی جامع بالینی در قالب معاینه مغز و اعصاب، روانشناختی، ابزار روانسنجی پایه، حسی، حرکتی
- ارزیابی و ترسیم پروفایل شناختی ( حافظه، توجه، تمرکز، کلام، درک مفهومی، توانایی دیداری فضایی، قضاوت و برنامه ریزی شناختی) بر پایه معتبر ترین آزمون های رایانه ای و بالینی توسط متخصص
- تعیین حوزه های توانمندی و نیازمند بهبود کارکرد شناختی، انجام نوار مغزی کمی و تعیین نقشه مغزی
- ارزیابی رفتاری آستانه ادراک حسی، شنوایی، بینایی، سرعت پردازش شناختی-رفتاری، هماهنگی حسی-حرکتی، یادگیری و کارکرد حرکتی
- تصویر برداری عصبی الکتریکی یا تصویر برداری طیف سنجی عصبی نزدیک مادون قرمز در صورت لزوم
- تست خواب در صورت لزوم
ارزیابی‌های رفتاری و سنجش کارکردهای حسی-حرکتی نیز بسیار مهم‌اند. در این ارزیابی‌ها شنوایی، بینایی، آستانه ادراک حسی، زمان واکنش و دقت لمس در اندام مختلف، همچنین مولفه‌های حرکتی و هماهنگی حسی-حرکتی سنجیده می‌شوند. گاهی اختلال در دریافت‌های حسی ممکن است سرنخی در بروز اختلالات عصبی محیطی باشد.
ارزیابی‌های مغز شامل آزمایش‌های پایه است که از معاینه مغز و اعصاب و روانسنجی گرفته تا انجام تست‌های دیجیتال و پیشرفته شناختی رفتاری، ثبت سیگنال‌های مغزی و تصویربرداری کارکردی و… را دربرمی‌گیرد. در پی جمع بندی تست ها ممکن است به ارزیابی های تکمیلی مانند fNIRS، تست خواب، تصویر برداری عصبی یا.. نیاز شود.
برای انجام مغز آزمون، تیم چند تخصصی ما لازم است به طور متوسط 3 تا 4 ساعت برای انجام و تفسیر نتایج وقت اختصاص دهند.
رویکرد دیگری که در پیشگیری مطرح است این است که با اینکه فرد شکایت و مشکلی خاصی ندارد، لازم است برای ارزیابی و غربالگری مغز به مرکز تخصصی مراجعه کند و به‌عنوان ارزیابی مغز (اصطلاحا چکاپ مغز) تحت مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و تست‌ها قرار گیرد. این تست‌ها غیرتهاجمی و بدون درد هستند و با استفاده از پرسشنامه، ابزار دیجیتال یا آزمون‌های جذاب فناورانه کارکرد مغز یک فرد را ارزیابی می‌کنند. آزمون‌ها را معمولا متخصصان حوزه‌های مختلف در علوم اعصاب در قالب یک کار تیمی انجام می‌‌دهند.
• ارزیابی‌های مغز شامل آزمایش‌های پایه است که از معاینه مغز و اعصاب و روانسنجی گرفته تا انجام تست‌های دیجیتال و پیشرفته شناختی رفتاری، ثبت سیگنال‌های مغزی و تصویربرداری کارکردی و… را دربرمی‌گیرد.
• در بخشی از ارزیابی‌های کارکرد مغز، با انجام تست‌های ویژه رایانه‌ای و دیجیتال، کارکردهایی مانند حافظه، سرعت تصمیم‌گیری، کارکرد اجرایی، کلام و… در فرد بررسی میشود. بعد از نمره‌گذاری مجموعه ارزیابی‌ها نوبت به مرحله بعدی می‌رسد که شناسایی نوع اختلال است.
• ممکن است آزمون‌های مغزی-شناختی حاکی از نقص کارکردی خفیف، متوسط یا جدی در یک یا چند حوزه شناختی مغز (ANI) باشد. این ناکارآمدی‌ها باید تا حدامکان در قالب بازتوانی عصب‌شناختی، اصلاح شوند. برخی از مداخله‌های عصبی درقالب تمرین‌ها و ورزش‌های مغزی کمک می‌کنند مغز مسیر پیری و تحلیل را به مراتب آهسته‌تر طی کند. اما عکس این وضعیت هم وجود دارد؛ گاهی ارزیابی‌ها نشان می‌دهد بیمار در یک حوزه کارکرد بسیار خوبی دارد. این حوزه، حوزه نیازمند توانمندسازی (ANE) نام میگیرد؛ یعنی فرد میتواند سطح شناختی مغز این حوزه را تا سطح حتی بالاتر ارتقا دهد.
• حوزه بازتوانی به برنامه‌ریزی نیاز دارد. بازتوانی ممکن است عصبی یا شناختی-رفتاری باشد.
• تکنیک دیگر، گرفتن نوار مغزی کمی در شرایط پیش‌فرض و همچنین هنگام انجام یک تکلیف شناختی است که بر اساس آن و تحلیل‌های کمّی پیشرفته نقشه‌برداری مغزی انجام میگیرد. نقشه‌برداری مغزی اطلاعات بسیار مفیدی در دسترس پزشک قرار می‌دهد تا مقیاس‌های کمّی مورد نیاز را در طراحی مداخلات عصبی و شناختی مدنظر قرار دهد.
– ارزیابی‌های رفتاری و سنجش کارکردهای حسی-حرکتی نیز بسیار مهم‌اند. در این ارزیابی‌ها شنوایی، بینایی، آستانه ادراک حسی، زمان واکنش و دقت لمس در اندام مختلف، همچنین مولفه‌های حرکتی و هماهنگی حسی-حرکتی سنجیده می‌شوند. گاهی اختلال در دریافت‌های حسی ممکن است سرنخی در بروز اختلالات عصبی محیطی باشد.
– با کنار هم گذاشتن آزمایش‌های مختلف به بسته‌ای می‌رسیم که معیارهای سنجش کارکرد مغزی را در برمی‌گیرد. نام این فرآیند، ارزیابی یا چکاپ مغز یا به تعبیر ما «مغزآزمون» است. با امکانات موجود ما، انجام «مغز آزمون» برای هر فرد به‌طور متوسط حدود 3 ساعت طول می‌کشد و در پایان این تست بنا به تشخیص طرح بازتوانی یا توانمندسازی تجویز میشود. گاهی بیماران دچار اختلالات خاص به همکاران مختلف در حوزه مغز و اعصاب ارجاع داده می‌شوند.
• یکی از ابزارهایی که در بخش بازتوانی پس از نتایج «مغز آزمون» از آن استفاده میشود، بازی‌های شناختی است. به این بازی‌ها اصطلاحا «بازی‌های جدی یا بازی‌های شناختی» هم گفته میشود. وقتی فرد جلوی نمایشگر قرار میگیرد و در حال بازی است، امتیازات و کارکرد چالاکی شناختی وی در نظر گرفته میشود و این امکان هم وجود دارد که حین بازی نوار مغزی کمّی یا نوعی تصویربرداری (طیف‌سنجی مادون قرمز) از نواحی خاص مغز وی گرفته شود. بر اساس این ارزیابی پایش تغییرات کارکردی و عصب-شناختی مغز طی جلسات بازتوانی امکان‌‌پذیر میشود.