روان پریشی (سایکوزیس) یک اصطلاح ادراکی است؛ بدین معنی که فرد دارای تجارب حسی از چیزهایی که وجود ندارد و یا اعتقادات بدون پایه در واقعیت است. در طول بیماری جنون یا روان پریشی، فرد ممکن است توهم و یا بدگمانی را تجربه کند. همچنین ممکن است چیزهایی را که وجود ندارند ببیند یا بشنود. این مسئله می‌تواند برای فرد به طرز عجیبی ترسناک باشد و گاهی اوقات علائم آن می‌تواند موجب حمله کلامی فرد و یا آسیب به خود یا دیگران شود. روانپریشی به صورت کلاسیک با اختلالات طیفی اسکیزوفرنی همراه است و اگرچه نشانه‌های دیگری ندارد اما یکی از معیارهای تعیین کننده اسکیزوفرنی، وجود روان پریشی است.
به طور کلی، روان پریشی به معنای از دست دادن ارتباط با واقعیت است؛ این حالت بیشتر از اینکه به خودی خود یک وضعیت پزشکی باشد، نشانه‌ای از بیماری‌های روانی متعدد است.
مهم است که پس از اولین بروز روانپریشی، بیماری درمان شود. این امر به جلوگیری از تاثیر علائم بر روابط، کار یا مدرسه شما کمک می‌کند. همچنین این امر می‌تواند به پیشگیری از مشکلات بیشتر کمک کند. متخصصان و روانپزشکان متوجه می‌شوند که چه چیزی ممکن است باعث ایجاد این حالت شده باشد و شرایط مرتبط را شناسایی می‌کنند. آنها معمولا بیماری‌های روانی را با حذف موارد دیگری که می‌توانند نشانه‌های روان پریشی ایجاد کنند، تشخیص می‌دهند. جهت دریافت مشاوره در زمینه انواع اختلالات روان پریشی در بیماران اسکیزوفرنی و یا رزرو نوبت می‌توانید با ما از طریق شماره‌های ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۵ و ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۶ تماس حاصل فرمایید.
دلایل
علل دقیق روان پریشی به درستی مشخص نشده است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ژنتیک
تحقیقات نشان می‌دهد که اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی ممکن است یک علت ژنتیکی مشترک داشته باشند.
تغییرات مغزی
در افرادی که دچار روان پریشی هستند، تغییر در ساختار مغز و تغییرات خاصی در مواد شیمیایی آن دیده می‌شود. اسکن مغز کاهش ماده خاکستری در مغز برخی افراد دارای سابقه روان پریشی را نشان می‌دهد، که می‌تواند اثرات روی پردازش‌های ذهنی را توجیه کند.
هورمون‌ها و خواب
روان پریشی پس از زایمان به سرعت پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد (معمولا در عرض ۲ هفته). علل دقیق شناخته شده نیست، اما برخی محققان معتقدند این مسئله ممکن است به دلیل تغییرات در سطح هورمون و الگوهای خواب مختل شده اتفاق بیفتد.
این موارد علل اولیه نشانه‌های روانپریشی هستند، اما روان پریشی و جنون همچنین می‌تواند در درجه دوم به اختلالات و بیماری‌های دیگر مربوط شود، از جمله:
- تومور یا کیست مغزی
- دمانس مغز: به عنوان مثال بیماری آلزایمر
- بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون و بیماری هانتینگتون
- HIV و سایر عفونت‌هایی که می‌توانند بر مغز تاثیر بگذارند.
- برخی از انواع صرع
- سکته مغزی
علائم
علائم و نشانه‌های کلاسیک روان پریشی عبارتند از:
- هذیان و توهم: شنیدن، دیدن، یا احساس چیزهایی که وجود ندارد.
- گمراهی: اعتقادات غلط، به ویژه بر اساس ترس یا سوء ظن نسبت به چیزهایی که واقعی نیستند.
- آشفتگی: در اندیشه، گفتار یا رفتار
- تفکر نابه سامان: پریدن بین موضوعات غیر مرتبط، ایجاد ارتباطات عجیب بین افکار
- کاتاتونی: عدم پاسخ
- دشواری در تمرکز
بسته به علت، روان پریشی می‌تواند به سرعت یا به آرامی ایجاد شود. همانطور که در مورد اسکیزوفرنی نیز دیده می‌شود، اگرچه علائم ممکن است شروع کندی داشته باشد و با روان پریشی خفیف شروع شود اما بعضی افراد ممکن است در صورت عدم مصرف داروهایشان، یک گذار سریع به روان پریشی و جنون داشته باشند.
نشانه‌های خفیف‌تر و ابتدایی روانپریشی عبارتند از:
- احساس سوء ظن
- اضطراب عمومی
- ادراک نادرست
- افسردگی
- تفکر وسواس انگیز
- مشکلات خواب
هذیان و توهم می‌تواند بر هر یک از حواس (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه) فرد دچار روان پریشی تاثیر بگذارد، اما در حدود دو سوم از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، توهم‌ها شنوایی هستند؛ شنیدن صداها و باور به واقعی بودن چیزهایی که وجود ندارند.
توهم‌های شنوایی زیر رایج هستند:
- شنیدن صدای صحبت کردن چند نفر، اغلب منفی، در مورد بیمار
- صدای تفسیری درباره آنچه که بیمار در حال انجام است.
- صدای تکرار آنچه که بیمار فکر می‌کند.
انواع روان پریشی
برخی از اختلالاتی که می‌توانند نشانه‌های روان پریشی داشته باشند، عبارتند از:
- اسکیزوفرنی: یک اختلال جدی روحی روانی که بر شیوه‌ای که شخص احساس می‌کند، فکر می‌کند و عمل می‌کند، تاثیر می‌گذارد. افراد قادر به تمایز بین واقعیت و تصور نیستند.
- اختلال اسکیزوافکتیو: شرایطی شبیه به بیماری اسکیزوفرنی که شامل دوره‌های اختلالات خلقی است.
- اختلالروان پریشی مختصر: نشانه‌های روان پریشی و جنون حداقل ۱ روز، و حداکثر ۱ ماه طول می‌کشد. اغلب در پاسخ به یک رخداد استرس‌زا اتفاق می‌افتد. هنگامی که علائم از بین رفتند، هرگز بازگشت نخواهند داشت.
- اختلال هذیان: فرد اعتقاد قوی به چیزی غیر منطقی دارد و اغلب بدون هیچ پایه حقیقی از چیزی متنفر است. علائم برای یک ماه یا بیشتر طول می‌کشد.
- روان پریشی دو قطبی: افراد دارای علائم اختلال دوقطبی (افت و خیز شدید در حالت خلقی) هستند و همچنین نشانه‌هایی از روان پریشی را تجربه می‌کنند. روان پریشی در بیشتر موارد در مراحل دیوانگی رخ می‌دهد.
- افسردگی روانی: همچنین به اختلال افسردگی عمده با ویژگی‌های روانپریشی شناخته شده است.
- روان پریشی بعد از زایمان: شکل شدید افسردگی پس از زایما.
- روان پریشی ناشی از مواد مخدر: از جمله الکل، برخی مواد مخدر غیر قانونی و برخی داروهای تجویزی، از جمله استروئیدها و محرک‌ها
تشخیص
آزمایشات و روش‌هایی برای تشخیص روان پریشی وجود دارد.
تشخیص زودهنگام
تشخیص زودهنگام روان پریشی نتایج بلند مدت را بهبود می‌بخشد. با این وجود همیشه این گونه نیست. اشکال خفیف‌تر روان پریشی که می‌تواند به اسکیزوفرنی منجر شود، به طور متوسط ۲ سال بدون درمان باقی می‌مانند و حتی روان پریشی کامل ممکن است قبل از اقدام پزشکی سال‌ها طول بکشد.
برای افزایش شانس تشخیص زودهنگام، راهنمایی سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی توسط روانپزشکان تقویت شده است، و توصیه می‌کنند که "احتمال یک اختلال روان پریشی در فرد جوانی که دارای علائم زیر است باید به دقت در نظر گرفته شود":
- خروج از عرف اجتماعی بیشتر
- عملکرد بدتر در یک دوره مداوم در مدرسه یا کار
- ناراحتی یا هیجان زدگی بیشتر بدون توضیح علت آن
هیچ آزمایش بیولوژیکی خاص روان پریشی وجود ندارد و اگر تست‌های آزمایشگاهی انجام شود، برای این است که سایر مشکلات پزشکی که ممکن است توضیح جایگزینی ارائه دهند، رد کنند.
سوالاتی برای بیمار و خانواده
روان پریشی عمدتا توسط معاینه بالینی و سابقه پزشکی تشخیص داده می‌شود، پزشک بیمار را بررسی می‌کند و از علائم، تجربیات، افکار و فعالیت‌های روزانه او می‌پرسد. همچنین از سابقه خانوادگی بیماری روانپریشی سوال پرسیده می‌شود.
در ابتدا سایر احتمالات پزشکی حذف می‌شود، مخصوصا دیوانگی (شروع ناگهانی حالت سردرگمی)، اما صرع و سایر بیماری‌ها ممکن است. پزشکان همچنین هر گونه سابقه مسمومیت با مواد مخدر، چه قانونی و چه غیرقانونی، و سموم را بررسی می‌کنند، که معمولا یک نمونه ادرار برای بررسی آن درخواست می‌نمایند.
هنگامی که روان پریشی به علل روانپزشکی محدود شود، معیارهای تعریف شده روشنی وجود دارد که باید قبل از تایید تشخیص بررسی گردد. روانپزشکان به طور کلی برای تشخیص روان پریشی بر روی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی تکیه می‌کنند.
اسکن مغز
اسکن مغزی ممکن است در مراحل اولیه اقدامات پزشکی انجام شود، تا دیگر شرایط (اغلب درمان‌پذیر و قابل برگشت) رد گردند. تست EEG (الکتروانسفالوگرافی) فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کند و ممکن است به رد احتمال دیوانگی، آسیب به سر یا صرع به عنوان دلایل ممکن علائم روان پریشی کمک کند.
درمان
در این بخش، ما در مورد درمان‌های روان پریشی و جنون و برخی از روش‌های پیشگیری صحبت می‌کنیم.
داروهای ضد روان پریشی
درمان با مجموعه‌ای از داروهای تحت عنوان ضد روان پریشی، رایج‌ترین درمان برای افراد مبتلا به بیماری روان پریشی می‌باشد. داروهای ضد روان پریشی نشانه‌های اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی را کاهش می‌دهد اما به خودی خود بیماری‌های روانپریشی را درمان یا معالجه نمی‌کنند.
داروهای ضد روان پریشی به اصطلاح نسل دوم، اغلب توسط پزشکان برای درمان روان پریشی استفاده می‌شوند. اگرچه این داروها به طور گسترده استفاده می‌شوند، اما مصرفشان بحث برانگیز است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) استفاده از آنها را به جز کلوزاپین توصیه نمی‌کند که اگر پاسخی به سایر داروهای ضد روان پریشی نداشته باشد، ممکن است تحت نظارت ویژه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.
روان درمانی
روان درمانی نیز می‌تواند در درمان علائم شناختی و باقی مانده اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روانپریشی مفید باشد. روان درمانی شامل مشاوره، درمان رفتارهای شناختی، روان درمانی حمايتی، درمان ارتقاء شناختی (با استفاده از تمرينات كامپيوتری و كار گروهی) و آموزش روانشناختی خانواده و حمايت است.
بستری شدن
اگر بیمار در معرض خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران باشد، یا اگر قادر به کنترل رفتار یا فعالیت‌های روزانه خود نباشد ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشد.
به این پست امتیاز دهید.
روان پریشی(جنون) یا سایکوز: علائم و درمان