مواد شیمیایی از بین برنده حس بویایی سگ

به احتمال قوی شما تصور می‌کنید که بینی سگتان را به خوبی می‌شناسید. در نهایت، هر روز آن را در حال عمل و تکاپو می‌بینید. همگی می‌دانند که سگ‌ها دارای حس بویایی فوق العاده‌ای هستند بینی آنها اما، کارایی بیشتری جز پی بردن به وجود جایزه‌شان در جیب هایمان دارد.

در کتاب «سگ بودن» خانم الکساندر هوروویتز (Being a dog from Alexandra Horowitz)، موسس آزمایشگاه شناخت سگ در دانشگاه برنارد؛ مکانیسم چگونگی، چیستی و چرایی این حس قوی در سگ‌ها را کشف نمود. سگ‌ها در حس شامه کارآگاه‌های بی نظیری هستند. آنها می‌توانند به زمان، وضع آب و هوا و مواد شیمیایی خطرناک پی‌ببرند. سگ‌ها حتی می‌توانند سرطان را از طریق بینی خود بیابند.

چگونگی استشمام سگ‌ها از خارج

اگر سگ شما در نزدیکی قرار دارد، بینی او را از بیرون امتحان کنید. یالا، بینی او را لمس کن.  احتمالا نرم و شکل پذیر، سرد و خیس باشد. حالت اسفنجی و نمناک بودن آن از بیرون باعث می شود که بینی سگ بو های مختلف را در هوا به دام بیاندازد.

سپس به سوراخ های بینی او توجه فرمایید. بینی سگ حالت استریو دارد! یعنی هر یک از دو سوراخ بینی، می‌تواند به طور مستقل عمل نماید. این قابلیت به سگ‌ها این امکان را می‌دهد تا محل بو را نیز پیدا کنند، مثلا آنها فقط بوی پیتزا را شناسایی نمی‌کنند بلکه جای آن را نیز پیدا می‌کنند.

حالا به شکاف‌ها و روزنه های روی دیواره ی بینی سگتان توجه کنید. من همیشه فکر می‌کردم که آنها فقط خصوصیات آرایشی و تزیینی هستند، اما معلوم شد که آن روزنه ها، جایست که سگ ما توسط آن بازدم  می‌کند. سگ‌ها عمل دم را توسط سوراخ‌های بینی و عمل بازدم را توسط سوراخ های ریز روی دیواره بینی خود انجام می‌دهند و با این کار یک چرخه ی هوایی را ایجاد می‌کنند که موجب می شود که  عطر و رایحه اجسام را از راه های دور، حتی دور تر از تصورات ما، حس کنند.

در آخر به پوزه ی آنها توجه کنید. پوزه کشیده و وسیعی که بسیاری از سگ ها دارند، به مرطوب و فیلتر کردن هوا کمک می‌کند و با زنش های منظم، هوا را به سوی گیرنده‌های بویایی سوق می‌دهد.

چگونگی عمل بویای درون بینی سگ شما

هنگامی که رایحه وارد حفره بینی سگ شود، آن بو فیلتر شده و سپس ارزیابی می‌شود.

• نخست، هوای ورودی به حفره ی بینی به دو بخش تقسیم می‌شود و به چین مربوطه می‌رود: یکی برای تنفس و دیگری برای تشخیص بو و رایحه
• سپس، هوایی که برای تشخیص و ارزیابی رایحه وارد شده با ٣٠٠ میلیون گیرنده ی بویایی در تماس قرار می‌گیرد. برای مقایسه؛ این تعداد در انسان ها فقط ۵ میلیون است، یعنی حس بویای سگ شما ۶٠ برابر قویتر از شخص شماست!
• در آخر، اعجاز مغز آغاز می‌گردد. ارزیابی و درک رایحه در غلظتی که ١٠٠ میلیون بار کمتر از حد نصاب برای درک کردن توسط انسان است.

سیستم بویای سگ سه برابر بزرگتر از سیستم بویایی شماست و فضای بیشتری در مغز آنها برای حس بویای اختصاص یافته.

بوییدن نادیدنی‌ها

سگ‌ها علاوه بر آنکه قادرند مواد را در محیط خود بو بکشند، در بینی خود یک گیرنده بویایی ثانویه هم دارند به نام عضو  وومرونیزال که تنها اختصاص دارد به استشمام فرومون‌ها. این عضو سگ شما را قادر می‌سازد به کارهای زیر:

• یافتن جفت‌های بالقوه
• تمیز دادن حیوانات دوست از دشمنان احتمالی
• تشخیص حالت همدم انسانی شان
• خبر دادن وقتی کسی حامله است
• خبردادن وقتی کسی مریض است (بعضی سگ‌ها می‌توانند سرطان را نیز تشخیص دهند)

آیا می‌دونید چطور سگ شما این همه وقت می‌گذارد برای بو کشیدن شیر آتش نشانی و درختان؟

دکتر هوروویتز این نشانه اختصاصی سگ ها را این گونه تعبیر می‌کند. «تابلوی اعلانات اروماتیک و معطر حامل پیام هایی است از اینکه چه کسی انجا بوده , انجا چه می‌خورده‌اند و چه احساسی دارند»

توانایی سگ شما در تشخیص هورمون ها و فرومون ها همچنین توضیح می‌دهد که چطور او می‌فهمد که باید بیشتر مواظب شما باشد وقتی شما احساس ناراحتی یا مریضی می‌کنید.

چگونه سگ‌ها زمان را با بینی‌هایشان اعلام می‌کنند؟

دکتر هوروویتز این تئوری را ارائه میدهد که شگ ها می‌توانند در طول روز به وسیله ی چرخیدن بوها در محیط زمان را تعقیب کنند

اینطوری تصورش کنید:

به عنوان یک انسان شما می‌توانید بگویید که حدودا چه موقعی از روز است. با نشانه های حسی و بصری آفتاب. اگر شما تمام روز در یک اتاق نشسته باشید متوجه خواهید شد که چطور نور در طول زمان تغییر میکند و میتوانید تغییرات دمایی را با گوست خود متوجه شوید. سگ ها نیز تغییرات مشابهی را در میابند فقط با حس بویایی شان.

سگ‌ها زمان را بو می‌کشند

همانطور که دکتر هاروویتز می‌گوید «بوها در یک اتاق در طول روز تغییر می‌کنند. هوای گرم معمولا در جریان هایی در راستای دیوار به سمت سقف بالا می‌رود و تا حدودی به سمت مرکز اتاق می‌آید و دوباره پایین تر می‌رود».

حرکت بوها در طول روز برای سگ ها قابل درک و تشخیص است.

سگ‌ها همچنین می‌توانند بگویند چه مدت یک بو آن اطراف وجود داشته. بوها به مرور زمان کمتر کمتر می‌شوند. پس بویی که قوی‌تر است احتمالا زمان کوتاهت‌ری از آن گذشته است و طبیعتا بویی که ضعیف تر است مربوط به زمان دورتری در گذشته بوده است.

هورورویتز توضیح می‌دهد که سگ ها وقتی بویی را تشخیص میدهند نه تنها میتوانند بگویند چه مدت از آن گذشته است بلکه میتوانند بگویند چه مدت از آن گذشته است به عبارت دیگر «سگ ها زمان را بو می‌کشند»

چرا سگ‌ها میان پاهای شما را بو می‌کشند؟

می‌تواند شرم آور باشد که سگ شما با بینی خود سقلمه ای به میان پاهایتان بزند اما این غیر طبیعی نیست. فکر کنید: یکی از قوی ترین نقاط بدنتان از لحاظ بو همین نقطه است.

سگ‌هایی با بینی های قوی به طور خاص به سمت نقاط بودار کشیده می‌شوند مثل: زیربغل، دهان، انتها و پشت سگی دیگر، ظرف خاک گربه، کفش‌هایتان، سطل آشغال همسایه شما.

• اگر شما با بو کشیدن و مالیدن بینی سگ خود با یک نقطه حساس مشکل دارید پیشنهاد دکتر یک بو یا عطر دیگر هست که سگ شما جذب آن شود

چرا باید بگذارید سگ شما دنیا را استشمام کند

خیلی وسوسه کنند است که سگتان را مجبور کنید که سریع تر راه برود وقتی اطراف یک تکه ی بودار پیاده رو می‌ایستد ولی با توجه به سخنان دکتر دور کردن سگ از محیط‌های بودار قوی میتواند منجر به ضعیف شدن حس بویایی سگ شما بشود.

اگر شما سگتان را مجبور کنید که در دنیای خاص شما زندگی کند دکتر می‌گوید که «آنها شروع می‌کنند به توجه بیشتر به ژست‌ها و اشاره‌ها و حالات صورت شما و کمتر به بوها توجه می‌کنند».

البته خیلی خوب است که سگ شما به حالات شما توجه کند ولی شما که نمی‌خواهید انها قدرت فوق العاده خودشان را از دست بدهند…

حس بویایی شگفت انگیزشان.

نویسندگان: رضا خوشوقتی و شروین صدفیان

منبع: worldpets.ir