نزدیک به ۶۵ میلیون سال پیش پستانداران، موجوداتی کوچک و حشره خوار بودند. میمون ها یک راسته از پستانداران و برترین نمونه از آنها می باشند که انسان هم جزو آنها می باشد و نسبت به سایر جانوران مغزی کامل تر و پیچیده تر دارند. در حدود ۲۰۰ گونه از نخستیان یا میمون ها روی درختانِ جنگل های استوایی آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی زندگی می کنند.
آنها چشم هایی رو به جلو دارند و هنگام تاب خوردن روی شاخه درختان می توانند فاصله خود را با حشرات تشخیص داده و آنها را شکار کنند. میمون‌ها از دست های گیره ای و پاهای خود برای گرفتن شاخه ها و نگه داشتن غذای خود استفاده می کنند. برای یک میمون درخت نشین دیدن همنوعان خود از میان شاخ و برگ های متراکم درختان بسیار مشکل است، در نتیجه آنها از طریق صحبت کردن با همدیگر ارتباط برقرار می کنند.
اگر دوست دارید با این حیوانات و برخی از ویژگی ها، نحوه تغذیه و تولیدمثل ۷ گونه از میمون‌ها آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم خواندن این متن را از دست ندهید.
توصیف مختصری از حواس پنج گانه میمون ها
- حس بویایی
حس بویایی نقش کمی در زندگی میمون‌ها دارد و آنها زیاد به این حس متکی نمی باشند در نتیجه ساختمان بینی شان ساده تر و نوک آن کوتاه تر می باشد و به همین خاطر میمون‌ها صورت پهنی دارند.
- حس بینایی
حس بینایی میمون‌ها بسیار قوی بوده و قادر به دیدن هر چیز دور یا نزدیک و تشخیص رنگ ها از هم می باشند. در این حیوانات حدقه چشم ها نزدیک به هم قرار دارد.
- حس شنوایی
گوشاین حیوانات کوچک، ساده و بی حرکت است و با چرخاندن سر از یک سو به سوی دیگر می تواند منبع صدا را تشخیص دهد.
- حس لامسه
میمون ها سر انگشتان بسیار حساسی دارند که تعداد آنها به ۲۰ عدد می رسد و برای تماس با جهان پیرامون شان از این سر انگشتان بسیار حساس بهره می گیرند. آنها معمولاٌ از پاهای خود برای نگاهداشتن بدن و از انگشتان دستهایشان برای تماس با اشیاء استفاده می کنند. چون دست های میمون‌ها چنگال ندارد قدرت گیرندگی زیادی دارند. این حیوانات توانایی راست نشستن، راست ایستادن و حتی راست راه رفتن روی دو پای خود را دارند.
معرفی ۷ نوع میمون که شاید تعدادی از آنها را بشناسید!
۱- اورانگوتان (Orangutans)
میمون های بزرگی که در جزایر برونئی و سوماترا واقع در جنوب شرق آسیا زندگی می کنند.
اورانگوتان
معنی اورانگوتان در زبان مالایی، مرد جنگل می باشد. اورانگوتان ها بالای درختان در جنگل های بارانی استوایی زندگی می کنند و با استفاده از دستان بلندشان از شاخه ای به شاخه دیگر می پرند.
آنها دارای گردنی کلفت، بدنی بزرگ، دستان قوی و بلند و پاهایی کوتاه می باشند، دم هم ندارند. موهای بدن آنها بیشتر به رنگ قهوه ای و قرمز بوده و دهان بزرگ دارند. حواس بینایی، چشایی، شنوایی، بویایی و لامسه اورانگوتان ها خیلی شبیه به حواس انسان بوده و حتی دستانی شبیه انسان یعنی ۴ انگشت بلند و یک انگشت شست دارند. طول دستان بزرگترین اورانگوتان نر به ۲٫۵ متر می رسد.
این حیوانات بسیار باهوش بوده و می توانند هنگام بارش باران برگ ها را به عنوان چتر روی سرشان بگیرند تا خیس نشوند و حتی می توانند از برگ ها به عنوان فنجان برای نوشیدن راحت آب استفاده کنند. این میمون ها بسیار خجالتی و کمرو بوده و به تنهایی زندگی می کنند و تنها گروه اجتماعی آنها مادر و فرزند شیرخوارش است. نوزاد اورانگوتان حدود ۷ سال با مادرش زندگی می کند. آنها برای به دست آوردن غذا به مناطق وسیعی نیاز دارند.
با اینکه اورانگوتان ها از یک شاخه به شاخه دیگر می پرند ولی قادرند روی پاهایشان هم راه بروند هرچند که بندرت این کار را انجام می دهند. این حیوانات قادر به شنا کردن نبوده و طول عمرشان در طبیعت حدود ۳۰ تا ۴۵ است.
- تغذیه
همه چیزخوار بوده ولی عمدتاً گیاهخوارند و بیشتر از میوه ها، برگ ها، پوست درختان، دانه ها و گل ها و به ویژه میوه های شیرین و چرب مثل انجیر تغذیه می کنند. البته حشرات و پرندگان و پستانداران کوچک را نیز می خورند. آنها حتی برای خوردن آب هم از شاخه های درخت پایین نمی آیند و آب جمع شده بین سوراخ های موجود در شاخه ها را می خورند.
- تولید مثل
دو یا سه اورانگوتان در قلمروهای نزدیک به هم فقط برای مدت زمان کوتاهی باهم رابطه برقرار کرده و فقط برای جفت گیری چند روز کنار هم می مانند.
بچه های تازه متولد شده اورانگوتان ها تا ۴ ماهگی غذای خودشان را از لب های مادرشان می گیرند، تا یک سالگی با گره کردن انگشتان دست شان از شکم مادرشان آویزان می شوند. دوره خردسالی فرزندان اورانگوتان نسبت به سایر میمون ها طولانی تر می باشد و برخی از آنها حتی تا ۹ سالگی هم کنار مادر می مانند.
۲- بونوبو (Bonobo)
بونوبو معروف به میمون کوتوله که در جنگل های بارانی استوایی واقع در کنگوی آفریقا زندگی می کند گونه ای از نخستی های فراموش شده و در حال انقراض است و شباهت زیادی به شامپانزه دارد.
بونوبو معروف به میمون کوتوله
جانورانی بسیار اجتماعی که مادر نقش آفرین اصلی آن است. نظام اجتماعی این میمون‌ها بر پایه مساوات و صلح بوده و خیلی کم باهم درگیر می شوند. نرها تهاجمی نبوده و جامعه مادر سالار دارند. مادر، غذا را به طور مساوی بین همه تقسیم می کند و مقام و مرتبه بونوبوهای نر با توجه به مادرشان مشخص می شود.
- تغذیه
آنها داوطلبانه غذای خود را با سایر همنوعان خود قسمت می کنند و اصلاً دوست ندارند تنهایی غذا بخورند.
- تولید مثل
در اکثر فصول سال باهم دیگر جفت گیری کرده و دوران تخمک گذاری ماده ها تنها حدود ۳۵ روز طول می کشد. یعنی بونوبوی ماده در هر ماده مایل به برقراری رابطه جنسی می باشد.
۳- شامپانزه (chimpanzee)
یک میمون بزرگ و خیلی باهوش که در آفریقای مرکزی و غربی وجود دارد.
شامپانزه
رنگ این گونه از میمون‌ها قهوه ای تا مشکی می باشد. صورت آنها بی مو بوده و فقط یک ریش سفید رنگ کوتاه در گونه های نر و ماده بالغ دیده می شود. بدن آنها به جز انگشتان، کف دست و کف پاهایشان با موی سیاه پوشیده شده است. دست ها و گوش های آنها بزرگ و بینی کوچک و پوزه ای دراز دارند.
دست های شامپانزه ها هم مثل اورانگوتان خیلی شبیه انسان می باشد. آنها می توانند اشیا را هم با دست ها و هم با پاهایشان بگیرند. جالب است که دستان شامپانزه ها بلندتر از پاهایشان می باشد. حواس پنج گانه این میمون‌ها هم شبیه حواس پنج گانه انسان می باشد. بهتر است بدانید شامپانزه های نر بزرگ تر از شامپانزه های ماده می باشند.
- تغذیه
همه چیز خوار بوده از برگ، میوه، دانه و پوست درختان گرفته تا مورچه ها، موریانه ها و حتی میمون های جوان را نیز می خورند. آنها اغلب برگ جویده را به صورت قاشق در می آورند و با آن آب می خورند.
- تولید مثل
شامپانزه ها در ۱۲ تا ۱۳ سالگی بالغ شده و می توانند تولید مثل کنند. دوره حاملگی شامپانزه های ماده حدود ۸ و نیم تا ۹ ماه بوده و در هر بار زایمان یک بچه به دنیا می آورند. بچه شامپانزه ها بعد از گرفته شدن از شیر، خودشان شروع به ساختن لانه می کنند و دیگر با مادرشان زندگی نمی کنند. آنها حدود ۷ سال با مادرشان می مانند.
۴- گوریل (Gorillas)
گوریل ساکن جنگل های بارانی، جنگل هایی با زمین های پست و خیس، باتلاق های آفریقا بوده و بزرگترین میمون می باشد که ۳ زیرگونه دارد یعنی گوریل های سرزمین های پست غربی، گوریل کوهستانی، گوریل های سرزمین های پست شرقی که از بین این ۳ گونه، گوریل های کوهستانی در معرض خطر انقراض قرار دارند.
گوریل
گوریل ها مثل سایر گونه های میمون، دستانی بلندتر از پاهایشان دارند. نرها بزرگتر از ماده می باشند و وزن شان تقریباً دو برابر ماده ها می باشد. چون بعد از ۱۲ سالگی تکه وصله مانندی به شکل زین از موی نقره ای بر پشت نرهای بالغ به وجود می آید، آنها را پشت نقره ای نیز می نامند. این میمون‌ها مهاجم نبوده و فقط در صورت مزاحمت جانوری دیگر سر و صدا می کنند و بیشتر روی زمین زندگی می کنند.
- تغذیه
گیاهخوار بوده و از برگ و میوه و گاهی هم از حشرات تغذیه می کنند و چون دندان های نیش بزرگی دارند می تواند گیاهان سختی مثل ساقه بامبو را بخورند. گوریل های زمینی بیشتر میوه می خورند اما گوریل های کوهستانی شاخ و برگ، ساقه و ریشه گیاهان را می خورند.
- تولید مثل
ماده ها در ۱۰ تا ۱۲ سالگی و نرها در ۱۱ تا ۱۳ سالگی بالغ می شوند. دوره آبستنی گوریل ماده ۳۴ هفته بوده و در طول زندگی شان ۳ بچه به دنیا می آورند و بین هر زایمان ۳ تا ۴ سال فاصله می اندازند. وزن بچه های تازه متولد شده ۱٫۵ تا ۲ کیلوگرم می باشد. طول عمر این میمون ها ۳۰ تا ۵۰ سال می باشد.
۵- گیبون (Gibbon)
گیبون ها یا میمون‌های دراز دست در مناطق گرمسیری و جنگل های بارانی استوایی شمال شرق هند، اندونزی، شمال تا جنوب چین و جزایر سوماترا، بورنئو و جاوه وجود دارند.
گیبون ها یا میمون‌های دراز دست
این میمون‌ها آکروبات باز بوده و روی درخت زندگی می کنند. به علت مهارت فوق العاده در حرکت در بین درختان به ندرت توسط شکارچیان، شکار می شوند. آنها خیلی کوچک بوده و وزن کمی دارند. سر آنها گرد و کوچک و دست های آنها خیلی بلند می باشد. مثل همه میمون ها دم ندارند و رنگ شان قهوه ای روشن تا خیلی تیره می باشد. به جز صورت، انگشتان، کف دست ها و کف پاها و زیر بغلشان پر از مو می باشد. آنها هنگام پریدن از میان درختان چهار انگشت دستشان را مثل قلاب به کار می روند ولی از انگشت شست شان استفاده نمی کنند. نرها کمی بزرگتر از ماده ها می باشند و طول نر حدود ۹۰ سانتی متر و وزنش حدود ۷ کیلوگرم می باشد.
- تغذیه
همه چیز خوارند ولی بیشتر از میوه ها تغذیه می کنند. آنها دست شان را به داخل آب فرو می کنند یا روی یک برگ خیس دست می کشند و بعد آب موجود روی موهای دستشان را می مکند.
- تولید مثل
خانواده گیبون شامل یک جفت (نر و ماده) و بچه هایشان می باشد و طول بارداری ماده حدود ۸ ماه می باشد.
۶- لمور (Lemurs)
در اساطیر روم، لمور به معنای روح و شبح است و از آنجا که این حیوان صدای روح مانند و چشم های انعکاس گر دارد، به این نام خوانده می شود. بهتر است بدانید لمور جزو حیوانات شب گرد (nocturnal) است.
لمور
لمور از نخستی سانان و خانواده میمون های دم دار بوده و پوزه ای بلند و نوک تیز دارد و به همین دلیل حس بویایی آنها قوی می باشد و از همین حس شان برای برقراری ارتباط با همدیگر استفاده می کنند. غده های عطری که روی پاهای خود دارند رایحه خاصی دارد و با استشمام آن بوها می فهمند که لمور دیگری قبلاً آنجا بوده است یا نه. رنگ آنها قهوه ای مایل به سرخ تا خاکستری تیره می باشد. قدرت آویزان شدن آنها از روی درخت زیاد بوده و بیشتر وقت شان را بر روی درختان و بوته ها سپری می کنند. طول عمر لمورها حدود ۱۸ سال می باشد.
- تغذیه
معمولاً گیاهخوار بوده و از برگ ها و میوه ها تغذیه می کنند ولی گاهی اوقات حشرات و حیوانات کوچک را نیز می خورند.
- تولید مثل
نوزاد بعد از تولد تا زمانی که بتواند به صورت مستقل زندگی کند، بوسیله مادرش حمل می شود.
۷- میمون شبگرد هندی (نام علمی Tarsius pumilus)
طول این میمون ۱۲ سانتی متر و وزن او کمتر از ۶۰ گرم می باشد و تنها میمونی در دنیاست که گوشتخوار بوده و فقط از گوشت تغذیه می کند.
میمون شبگرد هندی تنها میمون گوشتخوار
میمون شبگرد هندی از راسته نخستی سانان بوده و ششمین حیوان عجیب جهان می باشد. این میمون که از حدود ۴۵ میلیون سال پیش وجود داشته بیشتر در جزایر جنوب شرق آسیا مثل اندونزی و فیلیپین زیست می کند. آنها به عنوان فسیل زنده معروفند و می توانند بلندترین صدای فراصوت را برای ارتباط با همنوعانشان تولید کنند. بسامد این صدا بیش از ۷۰ کیلوهرتز است. جالب است بدانید انسان نمی تواند صداهایی بیش از ۲۰ کیلوهرتز را بشنود. آنها چشمان درشت و پاهای کشیده ای دارند. با اینکه شبگردند ولی چشمانشان در شب فاقد روشنایی بوده و نمی توانند ببینند. دندان های آنها بسیار بلند و تیز بوده و عملکردی همانند نیزه دارند که برای پاره کردن بدن حشرات و تکه تکه کردن آنها استفاده می کند.
- تغذیه
حشره خوار بوده ولی از پرندگان و مارها نیز تغذیه می کند. آنها قادرند در حین پریدن از شاخه درختان پرندگان را شکار کنند.
- تولید مثل
این میمون ها پستاندار بوده و پس از جفت گیری باردار می شوند. طول بارداری آنها ۶ ماه بوده و در هر بارداری ۱ بچه به دنیا می آورند.
بیشتر بدانیم
بیشتر نخستیان و میمون‌ها به صورت گروه های ۲ نفره تا چند صد نفره زندگی می کنند که گروه بوزینه زشت درنده خوی آفریقا و عنترهای دم کوتاه جزو آن میمون‌هایی هستند که گروه های اجتماعی چند صد نفره دارند. میمون ها بسیار هوشیارند و رفتار درون اجتماعی آنها در گروه معمولاً پیچیده و مکاملات بین آنها بسیار مهم می باشد. مکالمه آنها از طریق تعدادی سیگنال یا علائم بصری، صدا، بو و لمس کردن با یکدیگر می باشد.