در پوست بسیاری از جانداران مجموعه‌ای از میکرو ارگانیسم‌ها زندگی می‌کنند. آن‌ها شامل باکتری‌های مفید، قارچ‌ها، مخمرها و گاهی مایت‌های (mite) میکروسکوپی می‌شوند. این موجودات ریز تک‌سلولی از پوست‌های مرده و گاهی از ترشحات پوستی تغذیه می‌کنند. آن‌ها، معمولا، تا زمانی که تحت کنترل سیستم ایمنی بدن باشند، آسیبزننده نیستند. زمانی که سیستم ایمنی بدن نتواند جمعیت مایت‌ها را کنترل کند و در نتیجه آن‌ها بتوانند در بسیاری از فولیکول‌های مو ساکن شوند، سگ به جرب دمودکس (Demodectic mange) مبتلا می‌شود. غذا خوردن مایت‌ها و دفع کردنشان پوست را تحریک می‌کند و شرایط را برای عفونت کردن باکتری‌های فرصت‌طلب فراهم می‌کند. در چنین شرایطی حیوان دچار التهاب پوست، خارش و ریزش مو می‌شود. اگر موهای سگ شما به صورت تکه‌ای می‌ریزد، حتی اگر خارش ندارد، فورا او را نزد دامپزشک ببرید. د راین مقاله هر آنچه باید درباره‌ی جرب دمودکس در سگ ها بدانید را آورده‌ایم.
جرب دمودکس بیماری‌ایست که در آن جمعیت مایت‌های پوست سگ، بیش از اندازه زیاد می‌شود. این مایت‌ها، به صورت طبیعی، بخشی از جمعیت موجودات میکروسکوپی در پوست هستند و در شرایط عادی به درمان نیاز ندارند. وقتی سیستم ایمنی بدن سگ ضعیف می‌شود، تعدا مایت‌ها بیش از حد زیاد می‌شود. سپس به فولیکول‌های مو حمله می‌کنند و موجب تحریک پوست و ریزش مو می‌شوند. این بیماری به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود و می‌تواند هم سگ‌های پیر و هم جوان را درگیر کند.
نشانه‌های جرب دمودکس در سگ ها
- قرمزی و التهاب پوست
- ریزش تکه‌ای موها
- چرب شدن غیرعادی پوست
- تورم پنجه‌ها
- کبره بستن پوست
علل بروز جرب دمودکس در سگ ها
- ضعف مادرزادی سیستم ایمنی
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن در اثر بالا رفتن سن سگ
- ضعیف شدن سیستم ایمنی در اثر مصرف دارو
- بروز جرب در اثر عوامل ناشناخته
انواع جرب دمودکس در سگ ها
ضعف سیستم ایمنی توله‌ها
تشخیص جرب دمودکس در سگ ها
جرب بیماری‌ایست که اگر زود تشخیص داده شود، راحت‌تر درمان می‌شود و با شدید‌تر شدن بیماری، درمان آن سخت‌تر می‌شود. برای همین اگر دیدید موهای تکه‌ای از پوست سگ ریخته، یا پوستش چرب‌تر از حالت عادی است یا پوستش سوزش و خارش دارد، فورا او را نزد دامپزشک ببرید.
جرب به‌راحتی با آزمایش میکروسکوپی کبره‌های پوست یا کندن چند تار مو و دیدن آن زیر میکروسکوپ تشخیص داده می‌شود. زیر میکروسکوپ می‌شود مایت‌ها، تخم‌ها و لاروهایشان را دید. از طرف دیگر، تشخیص علت اصلی‌ای که موجب افزایش جمعیت مایت‌ها شده است، چندان آسان نیست.
اولین نشانۀ جرب دمودکس ریزش تکه‌ای موها، در اطراف لب‌ها، چشم‌ها و بر روی پاها است. ممکن است پوست بدن در این تکه‌ها قرمز و پوسته‌پوسته شود. این نوع جرب ممکن است به‌خودی‌خود درمان شود، ولی پزشک معمولا دارو تجویز می‌کند تا از گسترش آن جلوگیری کند. این بیماری، به‌ندرت، در توله‌های زیر یک سال دیده می‌شود.
اگر این بیماری درمان نشود و گسترش پیدا کند، یا سگ مبتلا به ضعف دستگاه ایمنی باشد، ممکن است به همه جای پوست حمله کند و تبدیل به جرب سرتاسری شود. جرب معمولا نتیجۀ بیماری ارثی دیگری است که در آن سلول‌های دستگاه ایمنی برای شناسایی و برخورد با عوامل خارجی واکنش نشان نمی‌دهند. جرب سرتاسری یک بیماری حاد است که سبب ریزش مو در سرتاسر بدن، سوزش و خارش، و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود. گاهی علاوه بر این‌ها، تب و التهاب هم در سگ مشاهده می‌شود.
در سگ‌های مسن‌تر هم این بیماری دیده می‌شود که نشانۀ واکنش دارویی یا بیماری جدی‌تر دیگری در سیستم ایمنی بدنشان است. سرطان‌ها، مثل سرطان خون (lymphosarcoma)، سرطان پوست (Melanoma) و بیماری‌هایی مثل دیابت (Diabetes) و کوشینگ (Cushing) به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کنند. گاهی هم علت اصلی بروز این بیماری شناخته نمی‌شود.
درمان بیماری جرب دمودکس در سگ ها
جربی که ناشی از ضعف دستگاه ایمنی نباشد، خودبه‌خود یا به وسیلۀ دارو درمان می‌شود. اگر موهای سگ خیلی متراکم باشد، باید موهای اطراف منطقه‌ای که بر اثر جرب موهایش ریخته کوتاه کرد تا دارو به مناطق جرب‌زده برسد. شستن این مناطق با شامپوی بنزوئیل پروکساید (Benzoyl Peroxide) به درمان بیماری را سرعت می‌بخشد.
برای درمان جرب سرتاسری، تمام بدن باید با بنزوئیل پروکساید شسته شود و از داروهای ضد جرب، مثل آیورمکتین (Ivermectin)، استفاده شود. توجه داشته باشید که آیورمکتین برای سگ‌های نژادهای کولی، چه خالص باشند چه ترکیب کولی با هر نژاد دیگری، سمی و خطرناک است. نکتۀ مهم دیگر اینکه هر عفونت باکتریایی باید با داروی خاص خودش درمان شود. بنابراین خودتان به استفاده از دارو اقدام نکنید و حتما با دامپزشک مشورت کنید.
گاهی بعضی داروهای ضد التهاب یا کورتیکواستروئید (Corticosteroid) سیستم ایمنی بدن سگ را اینقدر ضعیف می‌کند که دیگر جمعیت مایت‌ها کنترل نمی‌شود. در این شرایط باید استفاده از این داروها متوقف شود و همزمان از درمان‌هایی که برای جرب گفته شد آغاز شود.
دوران نقاهت جرب دمودکس در سگ ها
آیندۀ سگ‌هایی که به ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند مبهم است. توله‌هایی که به جرب ناشی از ضعف سیستم ایمنی مبتلا هستند مستعد ابتلا به بیماری‌های دیگری هم هستند که ممکن است کشنده باشند. همچنین ممکن است درگیر عفونت سِپسیس (Sepsis) شوند.
به‌طور کلی، هر سگی که ضعف سیستم ایمنی دارد، نباید بچه‌دار شود. آیندۀ سگ‌هایی که ضعف سیستم ایمی‌شان ناشی از سرطان است، بستگی به محل سرطان، نوع آن و داروها و درمان بیماری دارد.
سگ‌هایی که ضعف سیستم ایمنی ندارند یا آن‌هایی که جرب ناشی از استفاده از داروی ضدالتهاب دارند، با قطع شدن دارو و استفاده از شامپوی مخصوص و داروهای درمانی جرب، کاملا درمان می‌شوند.
توضیحات :
مایت :
مایت‌ها یا هیره‌ها، بندپایانی میکروسکوپی از ردۀ عنکبوتیان هستند. هیره و کنه هر دو زیررده‌های کنه‌سانان هستند.
میکروارگانیسم :
میکروارگانیسم (microorganism) یا میکروب موجودات تک سلولی یا چند سلولی هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند.
باکتری‌های فرصت‌طلب :
باکتری‌های فرصت‌طلب (opportunistic bacteria) جانورانی هستند که باعث بیماری نمی‌شوند، مگر زمانی که دستگاه ایمنی بدن ضعیف شده باشد.