تشخیص سن سگ‌ها و گربه‌ها از روی دندان یکی از بهترین راه‌های تشخیصی است که البته برای تخمین بهتر باید به عواملی مثل تغییرات چشم‌ها، خاکستری شدن موهای سر و اطراف پوزه، چهره، ظاهر و همچنین جرم‌های احتمالی روی دندان‌های حیوان نیز دقت داشت. مانند بقیه حیوانات در سگ‌ها و گربه‌ها نیز ابتدا دندان‌های شیری درآمده و سپس توسط دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند. دندان‌های شیری کوچک‌تر و نوک تیز تر از دندان‌های دائمی بوده و به رنگ سفید مایل به آبی می‌باشند. با بررسی میزان رشد دندان‌های شیری می‌توان سن توله سگ‌ها و بچه گربه‌ها را تشخیص داد و همچنین با بررسی میزان ساییدگی دندان‌های دائمی در بالغین می‌توان سن آنها را تخمین زد.
سگ‌ها و گربه‌ها چهار نوع دندان دارند:
- دندان‌های پیش (INCISORES)
- دندان‌های نیش (CANINE)
- دندان‌های آسیای کوچک (PREMOLAR)
- دندان‌های آسیای بزرگ (MOLAR)
توله سگ‌ها دارای ۲۸ عدد دندان شیری بوده که به مرور توسط ۴۲ دندان دائمی جایگزین می‌شوند. بچه گربه‌ها نیز دارای ۲۶ عدد دندان شیری بوده که جای خود را به ۳۰ دندان دائمی می‌دهند.
عوامل مختلفی در تشخیص سن از روی دندان‌ها تأثیر می‌گذارند که مهمترین آنها درست قرار گرفتن فک بالا و پایین برروی یکدیگر است و این به آن معنی است که اگر فک بالا و پایین درست برروی یکدیگر قرار نگرفته و عقب و با جلو باشند از آن جا که سایش دندان‌ها به طور عادی انجام نمی‌گیرد، تشخیص سن از طریق دندان‌ها نمی‌تواند دقیق باشد. بنابراین تشخیص سن در نژادهایی مثل پکینیز، بول داگ، باکسر و داشهوند که فک بالا و پایین‌شان روی هم قرار نمی‌گیرد با بقیه نژادها متفاوت است.
یکی دیگر از عواملی که در سرعت سایش دندان‌ها و تشخیص سن موثر است نوع رژیم غذایی حیوان است اگر در جیره غذایی بیشتر از غذاهای سفت و استخوان استفاده شود سرعت سایش دندان‌ها بالاتر از حد طبیعی می‌گردد.
جدول زیر زمان بیرون آمدن دندان‌های شیری و دائمی در گربه و سگ را نشان می‌دهد:
| سن | دندان‌های گربه | دندان‌های سگ |
|---|---|---|
| ۲ تا ۴ هفتگی | دندان‌های (شیری) پیش در می‌آیند | هیچ دندانی کامل رشد نکرده است |
| ۳ تا ۴ هفتگی | دندان‌های (شیری) نیش در می‌آیند | دندان‌های (شیری) نیش در می‌آیند |
| ۴ تا ۶ هفتگی | دندان‌های (شیری) آسیای کوچک در فک پایین در می‌آیند | دندان‌های (شیری) پیش و آسیای کوچک در می‌آیند |
| ۸ هفتگی | همه دندان‌های شیری درآمده‌اند | همه دندان‌های شیری درآمده‌اند |
| ۳.۵ تا ۴ ماهگی | دندان‌های (دائمی) پیش درآمده‌اند | دندان‌های دائمی درنیامده‌اند |
| ۴ تا ۵ ماهگی | دندان‌های (دائمی) نیش، آسیای کوچک و بزرگ درآمده‌اند | دندان‌های( دائمی) پیش در می‌آیند و دندان‌های آسیای کوچک و بزرگ کمی رشد کرده‌اند |
| ۵ تا ۷ ماهگی | تا ۶ ماهگی تمام دندان‌های دائمی در می‌آیند | دندان‌های (دائمی) نیش، آسیای کوچک و بزرگ درآمده‌اند و همه دندان‌ها تا هفت ماهگی در می‌آیند |
از این زمان به بعد تشخیص سن از روی میزان سایش دندان‌ها و سطح سایش آنها به شرح زیر صورت می‌گیرد:
در شش ماهگی سایش دندان‌های پیش مرکزی در فک پایین شروع می‌شود و تا ۵/۱ سالگی این سایش کامل می‌گردد از ۱.۵ سالگی تا ۲ سالگی سایش دندان پیش میانی در فک پایین شروع می‌شود و در ۵/۲ سالگی این دندان‌ها کاملاً ساییده شده‌اند. در ۲.۵ تا ۳ سالگی دندان‌های پیش مرکزی فک بالا شروع به سایش کرده و در ۳.۵ سالگی کاملاً ساییده شده‌اند. در سن ۳.۵ تا ۴ سالگی دندان‌های پیش میانی در فک بالا شروع به سایش کرده و در ۴.۵ سالگی این دندان‌ها کاملاً ساییده شده‌اند. در ۴.۵ تا ۵ سالگی دندان‌های پیش کناری فک پایین شروع به سایش می‌کنند و این سایش تا ۵.۵ سالگی طول می‌کشد. در ۵ سالگی هم دندان‌های نیش شروع به سایش می‌کند. در ۷ سالگی سطح سایش دندان‌های پیش مرکزی در فک پایین به صورت شیب دار در می‌آید. در ۸ تا ۹ سالگی سطح سایش دندان‌های پیش میانی فک پایین هم به صورت شیب‌دار در می‌آید. در ۹ تا ۱۰ سالگی سطح سایش دندان‌های پیش مرکزی فک بالا به صورت شیب‌دار در می‌آید. در سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی دندان‌های پیش مرکزی فک پایین می‌افتند بقیه دندان‌ها بین ۱۲ تا ۱۶ سالگی و نیش‌ها نیز بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی می‌افتند. معمولاً بسته به نژاد و رنگ پوشش بدن از ۸ سالگی به بعد موهای سر، صورت و اطراف پوزه شروع به خاکستری شدن می‌کنند که این عامل نیز یکی از مواردی است که به تشخیص سن کمک می‌کند.
برخی از منابع: تشخیص سن سگ . تشخیص سن گربه