توهم دیداری و شنیداری

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی است که در آن بیماران دنیایی متفاوت از بقیه مردم را می‌بینند و نمی‌توانند تفاوت بین دنیای واقعی و دنیای غیرواقعی را تشخیص دهند، منطقی فکر کنند و واکنش‌های احساسی و هیجانی طبیعی داشته باشند و در موقعیت‌های اجتماعی به طور طبیعی رفتار کنند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی غالباً متوهم هستند. توهم یک تجربه ادراکی است که بدون منبع واقعی ایجاد می‌شود؛ به عبارت دیگر، محرک واقعی که تصویر، صدا و... داشته باشد در محیط وجود ندارد. اسکیزوفرنی باعث می‌شود که چیزی که اصلاً وجود خارجی ندارد بسیار واقعی درک شود.

توهم می‌تواند حس‌های مختلفی مانند حس‌های دیداری، صوتی، چشایی، بویایی و لامسه را در برگیرد. شایع‌ترین توهمی که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی احساس می‌شود ماهیت شنوایی دارند. توهمات اسکیزوفرنی به عنوان علامت مثبت در نظر گرفته می‌شوند زیرا اینها علائمی هستند که معمولاً بیشتر مردم آنها را احساس نمی‌کنند.

چگونه می‌توان تفاوت بین صدای ملهم شده که مثلاً نام شما را صدا میزند را با صدایی که یک روان بیمار می‌شنود تشخیص داد؟ یک پاسخ این است که صداهای غیر پاتولوژیک به ندرت اتفاق می‌افتند و شاید یک مرتبه شنیده شوند و به اندازه‌ای نیستند که افراد مبتلا به اختلالات روانی آنها را می‌شنوند. در صورتی که این اختلال درمان نشود صداهای مذکور بدون وقفه شنیده می‌شوند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت می‌توانید با مرکز توانبخشی اعصاب و روان مژده از طریق شماره‌های ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۵ و ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۶ تماس حاصل فرمایید.

انواع توهمات در اسکیزوفرنی

توهم شنوایی

توهمات شنوایی معمولاً شامل صداهای موهوم که با فرد صحبت می‌کنند یا نام او را صدا می‌زنند می‌شود. در بیشتر اوقات صداها به فرد اسکیزوفرنی می‌گویند که باید کاری را انجام دهند. ممکن است مکالمه‌ای بین آنها صورت گیرد یا صدا به آنها هشدار می‌دهد که فرد اسکیزوفرنی در موقعیت خطرناکی قرار دارد.

صداهای موهوم که فرد مبتلا به اسکیزوفرنی می‌شنود بسیار مخرب هستند. صداهای به آنها می‌گوید چه بکنند یا دستورات واهی و موهوم به آنها می‌دهد. در صورتی که این صداها دستور آسیب رساندن به خود بیمار یا دیگران را به او بدهند می‌توانند بسیار مشکل‌ساز شوند. این صداها ممکن است باعث خودکشی بیمار یا انجام اقدامات خشونت‌آمیز شوند زیرا بیمار احساس می‌کند که مجبور است دستورات صدا را اجرا کند.

این صداها همچنین در صورتی که به فرد بگویند که داروهایش را مصرف نکند یا به او هشدار دهد که افراد را بگیرد (به طور مثال پرستاران یا اعضای خانواده که در تلاش برای کمک به او هستند) می‌تواند آسیب‌زا باشد. به همین دلیل صداها می‌توانند نقش مهمی در روند درمان فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ایفا کنند. توهمات شنوایی همچنین در تفکر فرد اختلال ایجاد کرده و تمرکز را برای او دشوار می‌کنند. توهمات شنوایی ممکن است به ندرت با موارد دیگری نیز همراه باشند. بیمار ممکن است صدای موسیقی نیز بشنود. وی ممکن است اصوات دیگر مانند صدای پا یا صدای آژیر نیز بشنود.

توهمات دیداری

ممکن است ابتلا به اسکیزوفرنی باعث ایجاد توهمات دیداری و بصری نیز بشود که دومین علامت شایع ابتلا به این اختلال محسوب می‌شود. توهمات دیداری شامل دیدن افراد یا اشیائی است که واقعی نیستند. این توهمات می‌تواند شامل تصاویر بسیار شفاف، مبهم یا تحریف‌شده باشد. توهمات دیداری یا بصری بسته به نوع تصویر دیده‌شده می‌تواند ترسناک هم باشد.

توهمات لمسی

برخی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است توهمات لمسی را نیز تجربه کنند که شامل احساس لمسی است که محرک آن واقعی نیست. به طور مثال ممکن است فرد احساس کند که یک انگشت نامرئی او را لمس می‌کند حتی اگر فردی نزدیک او نباشد. یکی دیگر از توهمات لمسی احساس انتقال الکتریسیته در بدن بیماری است و این احساس را برای وی ایجاد می‌کند که یک مار یا حشره روی او می‌خزد یا درون بدن او وجود دارد.

توهمات بویایی

در زمان ابتلا به توهمات بویایی، بیمار بوهایی را استنشاق می‌کند که دیگران نمی‌توانند آن را احساس کنند. بوی درک شده معمولاً ناخوشایند است. در برخی مواقع، بیمار بر این باور است که بو می‌آید و سپس از بین می‌رود که این توهم ممکن است باعث خجالت او نیز شود.

توهمات چشایی

آخرین نوع این توهمات، توهم چشایی در حس چشایی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی است. توهمات چشایی شامل احساس برخی طعم‌ها است. ممکن است فرد مبتلا به این توهم، مزه و طعم غیرمعمولی از غذاها یا نوشیدنی‌هایی که می‌خورد را تجربه کند.

علت ابتلا به این توهمات چیست؟

مطالعات تصویری مغزی نشان می‌دهد که بخشی از لوب گیجگاهی در زمان بروز این توهمات فعال می‌شود. مطالعات هدایت‌شده نشان می‌دهد که فعالسازی در قسمتی از مغز به نام بروکا در هنگام گفتار درونی یا تفکر کلامی انجام می‌شود.

یک تئوری این است که صدا از ناحیه بروکا که خروجی زبان را در بخشی از مغز که به طور معمول ورودی گفتار را از خارج دریافت می‌کند ایجاد می‌شود. آنچه باقی می‌ماند ریشه اصلی فعالیت غیرعادی مغز است. سه نظر در این باره وجود دارد:

• اولین نظر بر پایه مطالعاتی است که بر روی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که از کاهش اتصالات مغزی رنج می‌برند انجام شده می‌باشد. نتیجه این که برخی گروه‌های عصبی مانند آنهایی که مسئول تولید و درک زبان هستند به صورت مستقل عمل می‌کنند و کنترل یا نفوذی از بقیه قسمت‌های مغز نمی‌پذیرند مانند این که اعضای یک ارکستر هر کدام بدون هماهنگی شروع به نواختن کنند.
• نظر دوم، محرومیت از تعاملات اجتماعی ( که به آن مکالمات انسانی گفته می‌شود) است و باعث می‌شود که مغز مکالمات موهوم تولید کند. غالباً اولین نشانه ابتلا به اسکیزوفرنی که پیش از ظهور علائمی مانند توهمات شنیداری دیده می‌شود، انزوای اجتماعی است. در واقع محرومیت‌های حسی باعث ایجاد توهمات حسی می‌شود.
• سومین نظریه در مورد تولید صدا به دلیل جود احساسات و هیجانات شدید است. در واقع احساسات شدید باعث می‌شود که مغز اطلاعاتی را تولید کند که با بیان احساسات سازگاری و تطابق داشته باشد. به طور مثال، کاهش تولید اندیشه باعث افسردگی می‌شود. این احتمال وجود دارد که بیان احساسات شدید یک پیش انتخاب یا استنباط پیام‌های کلامی برخی قسمت‌های مغز که مسئول احساسات مشابه هستند باشد.

ارتباط با توهمات و موهومات

غالباً توهمات با هذیان (باورهای اشتباه) همراه هستند که فرد مبتلا به اسکیزوفرنی نیز آن را تجربه می‌کند. برای مثال، اگر یک مرد مبتلا به اسکیزوفرنی تصور کند که یک فرد غریبه به خانه او حمله کرده است ممکن است صداهایی بشنود و تصور کند که فرد غریبه در حال صحبت کردن با اوست. حتی ممکن است وی بر این باور باشد که آنها را می بنید که به سمت منزل او حرکت می‌کنند یا بوهایی مرتبط با این موضوع را استنشاق کند.

درمان

• توهمات غالباً به طور مؤثری با مصرف داروهای ضد روان‌پریشی درمان می‌شوند. برای برخی از افراد، داروهای ضد روان‌پریشی ممکن است توهمات را به طور کلی ریشه‌کن کند. برای برخی دیگر ممکن است میزان و درجه این علائم را کاهش دهد. فقط ۸ درصد از بیماران که در مراحل اولیه بیماری هستند ممکن است این توهمات را تا یک سال پس از شروع مصرف داروها به طور خفیفی تجربه کنند. اولانزاپین، آمیزول پراید، زیپرازیدون و کوئتیاپین به طور مؤثری توهمات را از بین می‌برند اما هالوپریدول ممکن است اثر کمتری داشته باشد.

اگر داروهای مرحله اول باعث بهبودی علائم نشدند بهترین روش، تغییر داروها پس از ۲ تا ۴ هفته است. کلوزاپین دارویی است که برای بیماران مقاوم به داروهای ضد روان‌پریشی تجویز می‌شود. سطح خون باید بیش از ۳۵۰ – ۴۵۰ میکروگرم در میلی‌لیتر باشد تا اثر دارو به حداکثر برسد. برای پیشگیری از عود باید مصرف داروها با همان میزان و دوز ادامه یابد.

• برای همه بیماران به دلیل این که احتمال عدم پایبندی به درمان بالا است باید دارو وجود داشته باشد
• درمان‌های روان‌شناختی می‌تواند به تقویت اثر داروهای ضد روان‌پریشی کمک کند. موفقیت درمان‌های روان‌شناختی به ارزیابی کاهش علائم بستگی دارد در نتیجه اضطراب و افسردگی کاهش می‌یابد. درمان‌های روان‌شناختی به کاهش استرس‌های هیجانی و عاطفی همراه با توهمات شنیداری کمک کرده و به موفقیت‌آمیز بودن روش‌های درمان کمک می‌کند.
• تحریک مغناطیسی می‌تواند به کاهش تناوب و شدت توهمات شنیداری کمک کند. امروزه تحریک مغناطیسی یک روش مؤثر در درمان توهمات شنیداری محسوب می‌شود اما فقط در ترکیب با درمان‌های ضد روان‌پریشی
• الکتروکانولسیو تراپی آخرین روش برای درمان اختلالات روانی مقاوم به درمان است. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که بهبود بالینی باعث کاهش شدت توهمات نمی‌شود.

به این پست امتیاز دهید.

توهم (شنوایی، دیداری) در بیماران اسکیزوفرنی: علت و درمان

منبع: iranschizophrenia.ir