تاريخ :
انتقال بيماري ها از سگ به انسان
بيماري هاي زونوتيک(Zoonotic) به آن دسته از بيماري هايي گفته مي شود که قابل انتقال از حيوانات به انسان هستند.
يکي از مشکلات اصلي و عمده ي بهداشتي کشور که سال ها است به صورت يک معضل، منابع انساني و مالي کشور را به خود اختصاص داده و هر از چند گاه به صورت بحران جدي در استان هاي مختلف و در قالب بيماري هاي نوپديد و بازپديد خود را آشکار مي سازد، بيماري هاي قابل انتقال بين انسان و حيوان است. بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت از ميان 1709 عامل بيماري زا، 832 عامل، از حيوانات به انسان منتقل مي شود و همچنين از ميان 156 بيماري نوپديد شناخته شده در انسان، 114 مورد آن از حيوانات به انسان منتقل مي گردد. در بعضي از کشورهاي پيشرفته، تعداد حيوانات خانگي شان از تعداد شهروندان آن بيشتر است و همه ي اين حيوانات به صورت بالقوه توانايي انتقال بيماري را دارند.
با توجه به اين که اين بيماري ها مي توانند سيستم ايمني را درگير کنند، بايد در مورد تماس حيوانات با مُسن ترها، نوزادان، کودکاني که در حال آموزش راه رفتن هستند، افراد تحت درمان بيماري هاي سرطاني ، افرادي که به تازگي جراحي پيوند عضو داشته اند و افرادي که بيماري هاي خودايمن دارند توجه ويژه‌اي صورت گيرد.
سگ در اتاق ما!
سگ يکي از حيواناتي است که همواره در زندگي انسان ها حضور داشته است. هر کس تصميم به نگهداري سگ در منزل داشته باشد، بايد بداند که پس از چنين تصميمي مسووليت هايي متوجه او مي شود که بايد به خوبي آن ها را بشناسد، بپذيرد و سپس اقدام به خريد و نگهداري سگ کند.
گرچه ورود يک سگ به خانه، براي برخي، اتفاقي هيجان انگيز است، اما آماده کردن خانه براي آوردن سگ، کار بسيار حساس و دشواري است.
پژوهشگران آمريکايي اعلام کردند: افرادي که از سگ هاي خانگي نگهداري مي کنند به دليل اين که اغلب پس از تماس با حيوان دست هاي خود را نمي شويند يا ممکن است اين حيوان به رختخواب صاحب خود نيز راه پيدا کند، در بيشتر موارد ميکروب هاي سگ به افراد منزل منتقل شده و احتمال انتشار ميکروب بين اعضاي خانواده نيز بيشتر مي شود.
دکتر کيت استنسکي(keith stanski) محقق دانشگاه ايالتي کنزاس در اين باره اظهار داشت: تحقيقات نشان مي دهد که تقريبا تمام کساني که سگ دارند با سگ شان غذا مي خورند و بيش از نيمي از آن ها به اين حيوان اجازه مي دهند که روي تختخواب شان کنار آن ها بخوابد.
وي در ادامه تاکيد کرد: آزمايشات نشان مي دهد بسياري از ميکروب هاي مدفوع سگ، در اثر انگشتِ صاحبان آن ها، وجود دارد.
دکتر استنسکي همچنين دريافته است 10 درصد از افرادي که در خانه سگ دارند داراي زنجيره هاي باکتريايي " E coli " هستند که هم در حيوان و هم در صاحب آن مشاهده مي شود.
هاري
هاري يک بيماري ويروسي فوق العاده کشنده است که موجب عفونت مرکز دستگاه عصبي مي گردد. تمامي حيوانات خونگرم ممکن است به آن دچار شوند و به وسيله ي گاز گرفتن توسط حيوانات هار بيماري انتقال مي يابد.
سگ هار به طرز خطرناکي حالت تهاجمي به خود گرفته، تمايل شديدي به گاز گرفتگي اشياء، حيوانات و انسان، از جمله صاحب خود نشان مي دهد و اغلب خود را نيز گاز گرفته و زخم هاي شديدي در بدن ايجاد مي نمايد. سگ هار تمايل به ترک محل سکونت داشته و به سگ ها و حيوانات ديگر حمله مي نمايد. در مرحله آخر بيماري، تشنجات عمومي متداول مي باشد.
اهميت هاري از نظر بهداشت عمومي بر اساس تعداد موارد بيماري نبوده بلکه در رابطه با مرگ و مير شديد ناشي از بيماري که عملاَ 100 درصد بيماران را در بر مي گيرد، مي باشد و نيز برخورد فکري و احساسي، رنج و اضطراب افراد گاز گرفته شده در ترس از ابتلا به بيماري نيز، خالي از اهميت نيست، همچنين، خسارت اقتصادي ناشي از صرف مدت زمان و طول درمان ضد هاري را شامل مي گردد.
گاز گرفته شدن توسط حيواناتي مانند گربه، خفاش، موش، گرگ و راکون هار نيز مي تواند منجر به هاري شود. به هر حال اگر انساني توسط حيواني مشکوک گزيده شد، بايد بلافاصله از سرم ضد هاري استفاده شود. تزريق به موقع اين سرم مي تواند از مرگ فرد جلوگيري کند.
ليشمانيوز جلدي
ليشمانيوز جلدي يا سالک يک بيماري پوستي طولاني مدت و بدون درد و تب ، قابل انتقال بين انسان و تعدادي از حيوانات از جمله جوندگان و سگ است. هنگام خونخواري پشه ي خاکي از زخم هاي سالک در جوندگان و سگ، انگل بيماري وارد بدن پشه ي خاکي مي شود و با نيش پشه ي آلوده، بيماري به انسان منتقل مي شود. اين بيماري در آغاز به صورت يک برجستگي کوچک است که به تدريج بزرگ شده و به صورت زخم در مي آيد و احتمال دارد که زخم ها خود به خود ظرف چند هفته تا چند ماه و گاهي يک سال و يا بيشتر بهبود يابند. ممکن است ضايعات منفرد يا متعدد بوده و گاهي بدون زخم و به ندرت منتشر شود. در برخي افراد عود بيماري پس از بهبود به صورت زخم و يا برجستگي کوچک در محل زخم قبلي خوب شده، ظاهر مي شود.
کيست هيداتيک
کيست هيداتيک يک بيماري انگلي است که انسان و دام در اثر خوردن تخم نوعي انگل به نام کرم تنيااکينوکوک که در مدفوع سگ بيمار وجود دارد، به آن مبتلا مي شوند. کيست هيداتيک کيسه اي آبکي حاوي مرحله ي نوزادي انگل است که امکان ايجاد آن در اعضاي مختلف بدن وجود دارد. اين کيست ها بسته به اين که در ريه ، کبد ، مغز يا هر بافت ديگري ايجاد شده باشند قادر به بروز عوارض مختلفي هستند و براي برداشتن آن ها نياز به عمل جراحي است. راه انتقال اين بيماري از طريق دست آلوده به مدفوع سگ و خوردن آب و مواد غذايي است که به وسيله ي مدفوع حيوان بيمار، آلوده شده باشد. براي پيشگيري بايد تماس انسان با سگ ها را کم و سگ هاي آلوده را درمان کرد و سبزيجات را قبل از مصرف به طور کامل شست و همچنين از تغذيه ي سگ از امعا و احشاي دام جلوگيري کرد.
بيماري هاي انگلي سگ
اين بيماري ها را مي توان به دو دسته انگل هاي خارجي و داخلي تقسيم کرد.
نوع خارجي شامل گري، کک و شپش است.
کک: کک ها روي کف لانه يا بستر تخم مي گذارند و تخم ها در عرض 2 تا 3 هفته به کک هاي بالغ تبديل مي شوند. کک سگ(Ctenocephalides canis) به عنوان ميزبان واسط براي لارو، يک کرم نواري شايع به نام ديپليديوم کانينوم عمل مي کند. اين نکته ضرورت کنترل آلودگي به کک را بيشتر مي کند البته با تذکر اين که کک سگ مي تواند باعث گزش شديد صاحب حيوان نيز بشود. جالب است که بدانيد کک انسان يا همان پولکس ايريتانس(pulex irritans) روي بدن سگ نيز زندگي مي کند.
شپش: سگ به دو گونه از شپش ها مبتلا مي شود: يک شپش مکنده به نام لينوگناتوس پيليفروس(linognathus piliferus) و يک شپش گزنده به نام تريکودکتس کانيس((Trichodectes canis. شپش باعث خارش شديد و پوسته پوسته شدن پوست مي گردد. اين موجودات با تماس مستقيم منتقل مي شوند. تخم هاي شپش به موهاي بدن مي چسبد و لاروهاي آن نيز در همان جا از تخم خارج مي گردند. برخي از شپش ها خونخوار بوده و باعث کم خوني مي شوند.
نوع داخلي شامل کرم ها است که دو نوع از آن ها وجود دارد: کرم هاي گرد و کرم هاي نواري.
کرم نواري: کرم نواري متداول در سگ کانينوم((caninum ناميده مي شود ولي انواع ديگري نيز وجود دارد. نشانه هاي شاخص آلودگي حيوان به کرم نواري شامل اشتهاي حريصانه همراه با تحليل رفتن حيوان است. همچنين مي توان کرم را در مدفوع يا چسبيده به موهاي اطراف مقعد سگ نيز مشاهده کرد.
کرم‌هاي گرد: گاه در تابستان، سگ ها در بين پنجه هاي خود دچار بيماري جرب مزمن مي شوند که البته جرب هاي واقعي نيستند بلکه لاروهاي انگلي هستند که در زير پوست نقب مي زنند.
توکسوکاريازيس(Toxocariasis ) يک بيماري انگلي از خانواده ي کرم هاي گرد است. اين انگل در بسياري از حيوانات و انسان قادر به ايجاد بيماري است. در سگ و گربه دو گونه ي توکسوکارا کتي و توکسوکارا کنيس مي تواند سبب بيماري شود. توله سگ ها از طريق بند ناف در دوران جنيني و نيز خوردن شير مادر پس از تولد آلوده مي شوند، اما گربه ها فقط از راه خوردن شير مادر آلوده مي شوند. اين انگل نه تنها در سگ و گربه باعث بيماري مي شود، بلکه مهاجرت لارو انگل در بدن انسان خصوصاً بچه ها ايجاد بيماري مي کند. در ايالات متحده تخمين زده مي شود که سالانه هزار مورد از آلودگي در انسان مشاهده مي شود.
دو شکل عمده‌ي اين بيماري وجود دارد:
الف. شکل چشمي:
توکسوکاريازيس مي تواند منجر به بيماري هاي چشمي شود که در نهايت به کوري مي انجامد. شکل چشمي زماني ايجاد مي شود که انسان يا حيوان تخم انگل را ببلعد. تخم انگل داخل روده، باز و تبديل به لارو مي شود. اين لارو مي تواند به ساير نقاط بدن از جمله چشم مهاجرت کند که در چشم منجر به التهاب و زخم شبکيه مي شود. هر ساله حدود 700 نفر از کودکان مبتلا به شکل چشمي توکسوکاريازيس، بينايي خود را از دست مي دهند.
ب. شکل احشايي:
آلودگي شديد با توکسوکاريازيس اگرچه به ندرت اتفاق مي افتد، اما مي تواند منجر به شکل احشايي توکسوکاريازيس شود. پس از اين که تخم اين انگل توسط انسان بلعيده شد، در روده به لارو تبديل مي شود. اين لاروها در داخل بدن شروع به مهاجرت مي کنند تا اين که خود به خود بميرند. اين امر ممکن است چندين سال به طول بيانجامد. ارگان هايي که بيشتر درگير مي شوند شامل مغز، کبد، ريه و چشم است. علايم بيماري شامل تب ، سردرد ، سرفه ، درد يا ناراحتي معده ، آسم يا پنوموني است. در بيشتر موارد افراد بالغي که به تعداد کمي لارو انگل آلوده شده اند علايم خاصي را نشان نمي دهند. بيشتر علايم در بچه هايي که با سگ و گربه بازي مي کنند ديده مي شود. اگرچه موارد توکسوکاريازيس گربه اي نيز در انسان ديده مي شود، اما به دليل عادت رفتاري گربه در دفع مدفوع، موارد آن نادرتر است.
تخم اين انگل مي تواند تا دو سال يا بيشتر در خاک زنده بماند. شما و فرزندان تان مي توانيد در صورت بلع ناگهاني تخم هاي عفوني توکسوکاريازيس از خاک يا ساير سطوح آلوده و لوازمي از منزل که با سگ و گربه در تماس بوده اند، آلوده شويد. در صورت بروز علايم، انجام آزمايش هاي خاص براي تشخيص آلودگي ضروري است. شکل احشايي آلودگي، با داروهاي ضد انگل که معمولاً همراه با داروهاي ضد التهاب داده مي شود، درمان مي شود. درمان شکل چشمي مشکل تر است و معمولاً تلاش مي شود که از پيشرفت جراحت چشم جلوگيري شود. اين انگل در خانم هايي که به خصوص براي اولين بار باردار مي شوند، مي تواند منجر به سقط جنين يا زايمان نارس شود.
جاي هيچ حيواني در منزل مسکوني نيست
با توجه به اهميت بيماري هاي ذکر شده، اطلاع رساني و ارتقاي سطح آموزش جامعه در اين زمينه اهميت ويژه‌اي دارد. اغلب کارشناسان و متخصصان دامپزشکي با بيان اين مطلب که هر روز بر تعداد افرادي که به نگهداري حيوانات خانگي رو مي آورند اضافه مي شود، تاکيد مي کنند در تمام جوامع مهم ترين مشکلي که در اين زمينه مطرح مي شود مساله ي بيماري هاي مشترک بين حيوان و انسان است.
از لحاظ بهداشتي، جاي هيچ حيواني در منزل مسکوني نيست، چون همه ي حيوانات مي توانند تعدادي از بيماري ها را به انسان منتقل کنند. نگهداري هر نوع حيواني در منزل عوارضي دارد که تشخيص برخي از اين عوارض و بيماري ها در افراد مبتلا بسيار دشوار است و تشخيص آن در برخي ديگر امکان پذير نيست. صاحبان سگ و گربه و به خصوص بچه هاي کوچک بيشتر در معرض ابتلا به بيماري هستند. بچه هاي کوچک به دليل اين که چهار دست و پا راه مي روند و مرتب دست شان را در دهان مي کنند بيشتر در معرض خطر هستند.
چند توصيه:
دست هاي تان را بعد از تماس با حيوان خانگي حتماً بشوييد.
به بچه ها اجازه ندهيد در مکان هايي که به وسيله ي مدفوع حيوانات خانگي يا ساير حيوانات آلوده شده است بازي کنند.
هرگز بچه هاي کوچک را با سگ ها تنها نگذاريد.
گردآوري: مريم مراديان نيري – سايت تبيان
منابع:
ماهنامه ي جامعه ي پزشکي استان گيلان
سايت پزشکان بدون مرز
اگر مي خواهيد با پزشکان سايت مشورت کنيد، اينجا را کليک کنيد.
براي شرکت در بحث هاي انجمن سايت مرتبط با بهداشت و سلامت، اينجا را کليک کنيد.
منبع: tebyan.net
نمایش نسخه چاپی
آیا نگهداری سگ و خوک در منزل بخاطر لیس زدن و آب دهن و موضوعات مربوط به خودش حرام است ولی گربه نه حلاله؟ آیا می شود نگه داشت و به منزل راه داد !!!
بین این حیوانات چه فرقی است؟ آیا نگهداری حیوانات دیگر از جمله گرگ یا گرگی , شیر و... درون منزل(داخل خانه) هم اشکال دارد ؟
: نگهداری از سگ، مانعی ندارد و جایز است، خصوصا اگر فایده ای مثل نگهبانی، پاسبان گله، صید و شکار، و ... بر آن مترتب باشد.
البته اسلام توصیه ای به نگهداری سگ در خانه نکرده است، به ویژه که سگ نجس العین است و یک مسلمان بایستی برای عبادت و ... احکام طهارت و نجاست را رعایت نماید.
خوک نیز مانند سگ است و چه بسا برای سگ بتوان فواید بیشتری برشمرد که در نگهداری خوک چنین فوایدی هم نیست.
بنابر این سگ و خوک ـ اگر چه اصل نگهداری آنها جایز است ـ ولی به خاطر نجس العین بودنشان، نیاز به اجتناب بیشتری دارند، خصوصا خوک که فواید نگهداری کمتری هم دارد.
نگهداری گربه هم جایز است ولی اگر موی او همراه لباس نمازگزار باشد نماز با اشکال مواجه می شود لذا بایستی این مسائل مورد توجه قرارگیرند .
نگهداری حیوانات دیگر مانند گرگ و شیر و ... نیز مانند گربه، جایز است ولی مدفوع و بول آنها نجس است و موی آنها هم نباید همراه نمازگزار باشد.
فراموش نشود که روش (همزیستی) كه غربى ها در مورد سگ و گربه و ... دارند، اسلام هرگز نمى پسندد.
سؤال: آیا مدفوع و بول گربه و خرگوش هم نجس است؟ در مورد پرندگان چطور؟
پاسخ: بول و مدفوع حیوانات حرام گوشتی که خون جهنده دارند نجس است، لذا بول و مدفوع گربه و خرگوش نیز همین حکم را دارد و نجس است.
حتی بول و مدفوع حیواناتی که حرام گوشت هستند ولی خون جهنده ندارند نیز نجس است، بنابر احتیاط واجب.
اما پرندگان حرام گوشت:
بنابر نظر آیات عظام امام(ره) و بهجت(ره)، فضله پرندگان حرام گوشت، نجس است. (این فتوا است)
آیت الله زنجانی: فضله پرندگان حرام گوشت، بنابر احتیاط واجب نجس است.
بنابر نظر سایر مراجع عظام (گلپایگانی خویی، اراکی، سیستانی، صافی، فاضل، تبریزی، مکارم)، فضله پرندگان حرام گوشت، پاک است. (این هم فتوا است)
______________
(توضیح المسائل مراجع، ج 1، مسأله 84 و 85)
سؤال: در مورد خزندگاني مثل لاك پشت چطور؟ آنها هم مدفوع و ادرار دارند، آزاد نگاه داشتن آنها در محيط خانه اشكالي دارد؟
پاسخ:
حکم شرعی: اگر لاک پشت خون جهنده دارد ـ که اگر رگ آن را ببرند خون با جهش و جستن خارج می شود ـ فضولات او نجس است. (این حکم، اتفاقی بین مراجع عظام است.)
اگر لاک پشت خون جهنده ندارد، بنا بر نظر اکثر مراجع عظام بول و مدفوع آن نجس است، بنابر احتیاط واجب.
آیات عظام خویی و تبریزی: بول و مدفوع حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد، پاک است. (این فتوا است)
آیات عظام سیستانی و صافی: از بول حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد، بنابر احتیاط واجب باید اجتناب نمود، ولی مدفوع او پاک است.
تشخیص موضوع: اکنون باید دید که لاک پشت از کدام دسته است. تا آن جایی که بنده اطلاع دارم، بنا بر نظر کارشناسان، لاک پشت خون جهنده ندارد.
بنابر این می توانید به نظر مرجع تقلیدتان در مورد حیواناتی که خون جهنده ندارند عمل کنید.
ضمنا اگر مرجع تقلیدتان احتیاط واجب نموده و بول و یا مدفوع آن را نجس می دانند، می توانید به آن عمل کرده و یا به مرجع فالاعلم زنده ای مراجعه کنید که فتوا به پاکی و طهارت آن داده باشد.
سؤال: آیا نگهداری حیوانات گرفتن آزادی آنها و محبوس نمود آنها کار پسندیده ای است؟
پاسخ:چند نکته:
1. نگهداری از حیوانات خانگی و نیز حیواناتی که فایده ای بر نگهداری آنها مترتب است اشکال ندارد و جایز است.
لذا حیوانی که فایده ای معقول (مادی یا معنوی) بر نگهداری آن در خانه وجود داشته باشد، نگهداری آن اشکال ندارد و از نظر شرعی جایز است. این فایده می تواند هر استفاده معقولی، از جمله شنیدن صدای خوش قناری و یا دیدن زیبایی پرنده و ... باشد.
2. تعبیر پسندیده و مطلوب بودن به معنای بهتر بودن و به عبارتی مستحب بودن است، لذا به جایز بودن تعبیر شد تا صرفا به معنای مجاز بودن باشد و لزوما معنای پسندیده بودن را نداشته باشد.
3. بین حیوانات اهلی و وحشی باید تفاوت قائل شد. در این زمینه آن چه در اسلام بدان توصیه و تشویق شده است نگهداری حیوانات اهلی ای همچون گاو، بز و گوسفند شیرده، کبوتر، خروس، مرغ و ... است.
این گونه حیوانات ـ و کلا حیوانات اهلی ـ ادامه یافتن زندگیشان متوقف بر حمایت انسان است لذا نگهداری آنها علاوه بر این که آزار و اذیت محسوب نمی شود بلکه روزی رساندن و محافظت از آنها است.
این مطلب در مورد برخی حیوانات غیر اهلی نیز صادق است، حیواناتی که با ایجاد تغییر در روش زندگی آنها، مانند حیوانات اهلی، نیازمند حمایت انسان هستند.
4. آزار و اذیت حیوانات جایز نیست. اسلام اجازه نمى دهد کسی حتی سگ هاى ولگرد را مورد آزار و اذیت قرار دهد، مگر اين كه به صورت خطرى درآيند.
لذا اگر نگهداری حیوانات، از مصادیق آزار و اذیت آنها باشد، و از طرفی فایده ای معقول بر آن مترتب نباشد جایز نیست.
5. خداوند متعال همه چیز را برای انسان و در خدمت او قرار داده است:
«وَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ جَميعا» (1)
لذا اصل استفاده از آنها، از جمله نگهداری حیوانات، جایز است، ولی روشن است که هر استفاده ای منظور نیست بلکه استفاده و فایده معقول و مشروع، جایز است. بنابر این نه با شعار حفظ آزادی حیوان و ... می توان حکم حلیت و جواز شرعی را نفی نمود، و نه به جهت چنین اجازه ای می توان آزار و اذیت حیوانات را جایز شمرد.
_________
منبع: porsemanequran.com