به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ خرگوش پستانداری است علفخوار، از خانواده خرگوشان (Leporidae) و دارای اندامی شبیه به گربه و گوش‌های دراز و لب‌های شکافدار. دست‌های خرگوش از پاهایش کوتاهتر است. و بسیار تند حرکت می‌کند، و دارای انواع مختلف است. در حدود ۶ تا ۸ بچه به دنیا می‌آورد. در هنگام زمستان به دلیل داشتن پوست سفید پیدا کردن او در برف دشوار است. تغییر رنگ پوست این حیوان ما را به شگفت می‌آورد یعنی در زمستان سفید شدن پوست این جانور و در تابستان خاکستری یا قهوه‌ای شدن آن. می‌توان این خرگوش را مانند آفتاب‌پرست دانست که او نیز تغییر رنگ می‌دهد. خرگوش قطبی سوراخ‌هایی به عمق ۲ متر در برف حفر می‌کند که این مکان جای مناسبی برای مخفی کردن کودکان به هنگام خطر است. تولیدمثل خرگوش به صورت القایی است یعنی با هر با آمیزش امکان باروری وجود دارد و تخمک‌گذرای بسته به آمیزش دارد.
خرگوش انواع مختلفی دارد که معروف‌ترین آن خرگوش نیوزلندی است که بسیار فربه و برزگ است و مناسب برای پرورش.
خرگوش نیوزیلندی
بیماری های قابل انتقال از خرگوش
1 ـ آسکاریاز (کرم روده): علائم در حیوان بصورت مشکل تنفسی و سرفه و مشکل گوارشی و حتی ممکن است بدون علائم باشد. در انسان نیز بیشتر در کودکان دیده میشود و افراد بالغ کمتر مبتلا می‌شوند. علائم در کودکان بصورت پرخوری یا بی‌اشتهایی، نفخ شکم، درد شکم، اسهال، استفراغ، دندان قروچه.
راه انتقال: بلعیدن تخم انگل
2 ـ تب مالت
3 ـ جرب (شوره متحرک): یک نوع آلودگی مایتی است. آلودگی‌های مایتی در خرگوش‌ها بسیار شایع است که فقط یک نوع آن قابل انتقال به انسان می‌باشد که البته این نوع آلودگی مایتی در سگ‌ها و گربه‌ها هم دیده میشود. معمولاً در خرگوش و گربه فاقد علائم ظاهری مشخصی است ولی با معاینه میکروسکپی قابل تشخیص است. در سگ‌ها و انسان علائم مشخصی دارد که شامل خارش مداوم و پوسته پوسته شدن سطح پوست است. این آلودگی در فصل بهار شیوع بیشتری دارد و همچنین وقتی ویتامین c در جیره غذایی کم بوده و یا حیوان مبتلا به بیماری زمینه‌ای دیگری که باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن میشود ، باشد نیز این آلودگی نیز بیشتر بروز می‌کند. همانطور که گفته شد تشخیص آن در خرگوش به آسانی امکان‌پذیر نیست ولی معمولاً در ناحیه پشت و گردن دیده میشود و می‌تواند سبب بروز شوره و سبوره و ایجاد خارش میشود. همچنین این مایت ممکن است باعث بروز واکنش حساسیتی شدید در خرگوش شود.
4 ـ درماتوفیت (عفونت قارچی پوست): در تمامی پستانداران مشاهده میشود. انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها بین انسان و حیوان مشترک است و در انسان معمولاً پوست و ناخن یعنی بخش‌هایی از بدن که حاوی کراتین هستند را درگیر می‌کند. متاسفانه قبل از اینکه علائمی در جوندگان از خود بروز دهد در انسان بروز می‌کند.
پیشگیری: تغذیه صحیح در جهت بالا بردن سیستم ایمنی بدن جانور. نظافت مداوم محل زندگی و استراحت خرگوش و کنترل محیط زندگی از نظر رطوبت و نور خورشید (چون قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب و تاریک بهتر رشد می‌کنند) در صورت مشاهده آلودگی قارچی: استریل کردن محل زندگی از طریق گرداندن شعله مشعل در همه جای قفس جهت استریل کردن و سوزاندن موهای آلوده باقی‌مانده. سپس تمیز کردن دیواره قفس با فرمالین و ضدعفونی کردن کف قفس با محلول هیدروکسید سدیم یا محلول 5% اسید پراستیک.
5 ـ فیلاریازیس: علاوه بر خرگوش‌ها بیشتر در میمون‌ها و گربه‌های وحشی دیده میشود. بیماری رایج در کشورهای فقیر. انتقال از طریق پشه ناقل. در ایران دیده نشده.
6 ـ پاستورلوز: بیماری کشنده برای خرگوش. علائم بیماری در خرگوش شامل آبریزش بینی، عطسه، سختی تنفس، پاهای جلویی خرگوش بدلیل تمیز کردن مداوم بینی مات میشود. عفونت گوش میانی و داخلی که علامت آن کج شدن سر حیوان به یک سمت است. انتقال به انسان از طریق خراش یا گاز گرفتگی که بصورت التهاب در اطراف محل خراش یا گاز گرفتگی بروز می‌کند.
7 ـ طاعون: بیشتر در جوندگان وحشی و انتقال آن از طریق کک آلوده.
8 ـ تب کیو: بیشتر از احشام بخصوص بز انتقال می‌یابد. در انسان علائم آنفولانزا را دارد ولی چون باکتریایی است با آنتی‌بیوتیک درمان میشود. این بیماری برای افرادی که بیماری دریچه ای قلب دارند خطرناک است.
9 ـ هاری: واکسن آن موجود است و اگر خرگوشتان بیرون از خانه زندگی می‌کند ویا او را بیرون می‌برید و امکان دارد با حیوانات آلوده تماس پیدا کند حتماً واکسینه‌اش کنید.
10 ـ سالمونلا: منبع اصلی آن خزندگان از جمله لاک‌پشت می‌باشد و در خرگوش بندرت دیده میشود ولی در صورت ابتلای خرگوش به آن می‌تواند برایش کشنده باشد.
علائم بیماری در خرگوش: ضعف و بی حالی، تندتر شدن تنفس، بالا رفتن دمای بدن، کاهش اشتها به همراه اسهال. علائم این بیماری در انسان به میزان آلودگی بستگی دارد و می‌تواند شامل علائم زیر باشد: اسهال، درد شکمی، تب خفیف و ندرتاً سپتی سمی.
11 ـ کنه
کنه در خرگوش
12 ـ نماتود (کرم روده‌ای) تریکوسترونژیلوس
13 ـ تولارمی: بیشتر در خرگوش‌های وحشی دیده میشود و می‌تواند برای خرگوش کشنده باشد. علائم آن در خرگوش شامل: تب بالا، لاغری مفرط
علائم آن در انسان: شبیه آنفولانزا مثل تب و سردرد و تهوع. شکل زخمی آن رایج‌ترین شکل آن است که با تورم غدد لنفاوی همراه است. با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است و واکسن نیز دارد.
نویسنده: مهدی شهرابی فراهانی