Wechsler Intelligence Scale for Preschool, Children and Adults
محتوای دوره‌ی آموزشی
(در این دوره موارد زیر به شکل کاملاً تخصصی آموزش داده می‌شود)
– ایجاد شرایط اولیه و بررسی وضعیت آزمودنی
– ارتباط با آزمودنی و تکنیک‌های ایجاد آرامش و احساس امنیت در او
– شیوه‌ی محاسبه‌ی سن آزمودنی بر حسب روز، ماه و سال
– نحوه‌ی اجرای خرده‌آزمون‌ها و روش نمره‌گذاری آنها
– تکنیک انتقال نمره‌های خام بر اساس جداول نُرم
– محاسبه‌ی نمره‌های تراز شده برای هر خرده‌آزمون
– محاسبه‌ی نمره‌ی هوش کلامی، هوش عملی و هوش کلی بر اساس نمرات تراز شده
– رسم پروفایل یا نیمرخ هوشی
– تفسیر نتایج بر اساس نیمرخ هوشی
– نتیجه‌گیری نهایی و شیوه‌ی ارائه‌ی گزارش
– ملاحظات خاص در تشخیص
اگر اجرا و تفسیر اولیه‌ی تست وکسلر را قبلاً آموخته‌اید، این دوره را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
————————————————-
تاریخچه تست وکسلر
دیوید وکسلر در دهه ۱۹۳۰ به مطالعه آزمون های استاندارد پرداخت و به ساختن ۱۱ خرده آزمون پرداخت. بعضی از خرده آزمون هایش را از بخش های مختلف آزمون تجدید نظر شده ۱۹۳۷ استنفورد بینه اقتباس کرد (در ک فهم ،محاسبه، حافظه فراخنای ارقام ، شباهت ها و گنجینه لغات) . بقیه خرده آزمون ها را ازامتحانات گروهی ارتش (تنظیم تصاویر) ، طراحی مکعب های کهس ( طراحی مکعب ها) ، آزمون ارتشی آلفا (اطلاعات، درک و فهم) ، آزمون ارتشی بتا( نماد، ارقام، کد گذاری)، آزمون تکمیل تصاویر هیلی( تکمیل تصاویر )، آزمون پینتر- پاترسون (الحاق قطعات )گرفت.
مقیاس وکسلر- بلویوبا برخی نارسایی های فنی در زمینه اعتبار و پایانی خرده آزمون ها و معرف نبودن نمونه و حجم آن روبه رو بود. به همین دلیل در ۱۹۵۵ مورد تجدید نظر قرار گرفت و به عنوان مقیاس هوشی بزرگسال (WAIS) و تجدید نظر بعدی در آن در ۱۹۸۱ ( WAIS-R) منتشر شد.
در سال ۱۹۴۹ مقیاس هوش کودکان تدوین شد (WISC) که هوش کودکان ۵سال به بالا را می سنجید. درجه بندی این مقیاس با دقت انجام گرفت و برای هر سن ۱۰۰نفر پسر و ۱۰۰ نفر دختر سفید پوست آمریکایی (۲۲۰۰نفر) تست شدند.هر کودک در محدوده یک ماه و نیم از نیم سال قرار گرفت.(کودکان بین ۵سال و ۴ماه و نیم تا ۵سال و ۷ماه ونیم برای گروه ۵ساله ها) البته ۵۵ کودک دارای عقب ماندگی ذهنی نیز به آن ها اضافه شد. البته این گروه نمونه بیشتر معرف کودکان سطح متوسط و بالای جامعه بود و اقلیت ها را شامل نمی شد. به همین دلیل در ۱۹۷۴ فرم تجدید نظر شده آن( (WISC-R منتشر شد. و آخرین تجدید نظر هم در سال ۱۹۹۰ صورت گرفت. در سال ۱۹۶۷ فرم کودکان پیش دبستانی و دبستانی (۵/۶-۴ساله) با نام WPPSI منتشر شد و در سال ۱۹۸۹ با تجدید نظر آن دامنه سنی ۷-۳ سال در نظر گرفته شد.
.
مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان
مقیاس هوشی وکسلر برا ی کودکان یک آزمون تحلیلی است که نمره گذاری آن بر حسب میزان موفقیت آزمایش شونده انجام می گیرد. نمره گذاری بر اساس قانون همه یا هیچ انجام نمی گیرد بلکه درجه موفقیت در نظر گرفته می شود.این آزمون برای کودکان ۱۵-۵ ساله اختصاص دارد.کل مقیاس از ۱۲ خرده آزمون تشکیل شده که دو خرده آزمون آن (حافظه عددی و ماز ها) اختیاری است و می تواند به جای دو خرده آزمون دیگر به کار رود. این خرده آزمون ها بر حسب ویژگی های کلامی یا غیر کلامی به دو گروه تقسیم می شوند:
گروه کلامی گروه غیر کلامی
۱- اطلاعات عمومی ۷- تکمیل تصاویر
۲- ادراک عمومی ۸- تنظیم داستان های تصویری
۳- مسایل عددی ۹- مکعب ها
۴- تشابهات ۱۰- الحاق قطعات
۵- لغات ۱۱- رمز نویسی
۶- حافظه عددی ۱۲- ماز ها
خرده آزمون های گروه کلامی بین خود و خرده آزمون های گروه غیر کلامی هم بین خود همبستگی زیادی دارند ولی همبستگی گروه های کلامی و غیر کلامی ضعیف است.
.
اعتبار فرم تجدید نظرشده کودکان(WISC-R)
بر اساس همسانی درونی در مورد همه ۱۱ گروه سنی: مقیاس کلی (۹۶٪)، مقیاس کلامی (۹۴٪) و مقیاس غیرکلامی (۹۰٪). بر اساس اعتبار باز آزمایی: مقیاس کلی( ۹۵%) ،مقیاس کلامی(۹۳%) و مقیاس غیر کلامی (۹۰%) این باز آزمایی در فاصله یک ماه بوده است. در فاصله زمانی ۲سال پایایی بیشتری نشان داد. خطای معیار اندازه گیری برای مقیاس کلی (۱۹/۳) ، مقیاس کلامی (۶۰/۳) و مقیاس غیر کلامی (۶۶/۴) بوده است. بیشترین خطا برای فراخنای حافظه ارقام و کمترین خطا برای گنجینه لغات بوده است.
روایی فرم تجدید نظر شده کودکان (WISC-R)
همبستگی آزمون با تجدید نظر چهارم استنفورد بینه (۷۸/۰) ، پیشرفت تحصیلی فرد پی بادی(۷۱/۰) ، K-ABC( 70/0) ، آزمون های گروهی هوش (۶۶/۰) ،WRAT( 59/0-52/0) .
.
شیوه نمره گذاری آزمون کودکان
برای پاسخ هر سوال یک نمره خام فراهم می شود، نمرات خام همه خرده آزمون ها بر اساس جدول هایی که بر حسب سن و برا ی گروه های کلامی و غیر کلامی به طور جداگانه تهیه شده اند، به مقیاس واحدی تبدیل می شوند و نمرات تراز شده به دست می آید .جمع کل نمرات تراز شده آزمودنی درخرده آزمونها براساس جدول دیگری به ضریب هوشی تبدیل می شود . که می توان ضرایب هوشی را برای هر نیمه مقیاس یا برای کل آن محاسبه کرد.از آنجا که با این مقیاس ۱۰ تا ۱۲ نمره متفاوت فراهم می شود می توان برای آزمودنی یک نیمرخ روانی نیز تهیه کرد و درباره جنبه کیفی هوش او اطلاعات جالبی به دست آورد.
.
مقیاس هوشی وکسلر برای بزرگسالان
مقیاس هوشی وکسلر برای بزرگسالان برای اندازه گیری هوش در حال رشد اختصاص ندارد بلکه هوش در حال پس روی را اندازه می گیرد . به همین دلیل نمی توان ازمقیاس کودکان برای بزرگسالا ن استفاده کرد زیرا از نظر رغبت و روایی ، سرعت انجام کار ،عادت و نامتناسب بودن هنجار های سن عقلی و ضریب هوشی برای افرادی که رشد خود را به پایان رسانده اند معایب و نقص هایی وجود داشت.روش نمره گذاری و اجرا مانند مقیاس هوشی کودکان است و ضریب هوشی برحسب انحراف از میانگین گروه سنی معینی بیان می شود.(میانگین ۱۰۰ و انحراف معیار ۱۵).
.
تست هوش وکسلر
درجه بندی و روایی آن برای هر سن تا ۷۰ سالگی محاسبه شده است. در اینجا وقتی ضریب هوشی را محاسبه می کنند مخرج کسر که سن زمانی را نشان می دهد به تناسب سن کاهش می یابد. برای سنین ۲۰-۲۴سال ،۵/۱۵، برای سنین ۲۵-۲۹ سال، ۱۵ و … . عملکرد آزمودنی با نتایج متوسط دوره ۲۰ تا ۲۴ سالگی یعنی دوره ای که انسان بالاترین کارایی ذهنی را دارد مقایسه می شود . باید ذکر کرد که در محاسبه معمولی ضریب هوشی مخرج کسر یا سن زمانی از ۱۶ سال تجاوز نمی کند. بعد از مقیاس وکسلر بزرگسالان مقیاس ها ی کوتاه شده متفاوتی جایگزین خرده آزمون های کلامی و غیر کلامی مقیاس آمریکایی آزمون به صورت زیر می باشد:
گروه کلامی گروه غیر کلامی
۱- اطلاعات عمومی ۱- تصاویر ناقص
۲- ادراک کلامی ۲- ادراک تصویری
۳- حافظه عددی ۳- استدلال عملی
۴- استدلال ریاضی ۴- ساختن تصاویر
۵- تشابهات ۵- دقت و تداعی
۶- لغات تکمیلی
.
ویژگی های هوش آزمای وکسلر برای بزرگسالان
۱- آزمونی است که در آن آزمودنی بر حسب میزان موفقیت خود امتیاز می گیرد و نمره خام به نمره ترازشده تبدیل می شود.
۲- یک آزمون مختلط یا ناهمگن است که ۱۱ عنصر تشکیل شده و سوالات هریک از آنها با دشواری فزاینده تنظیم شده است.
۳- نمره‌گذاری خیلی ساده تر از مقیاس های قبلی است : پاسخ ها درجه بندی شده اند.
۴- درجه‌بندی برای همه سنین در شرایط عینی انجام گرفته است.
۵- دو جنبه بنیادی هوش (کلامی و غیر کلامی ) را به طور جداگانه اندازه‌گیری می‌کند.
۶- ماهیت سوالات متناسب با علایق و رغبت ها ی بزرگسالان انتخاب شده است.
.
اعتبار فرم تجدید نظر شده بزرگسالان (WAIS-R)
اعتبار باز آزمایی در فاصله یک تا ۷ هفته : مقایس کلی (۹۷%) ، مقیاس کلامی (۹۷%) و مقیاس غیر کلامی ( ۹۳%) اعتبار دو نیمه کردن برای مقیاس کلی (۹۷%) ، مقیاس کلامی (۹۷%) و مقیاس غیر کلامی (۹۳%) خطای معیار اندازه گیری برای مقیاس کلی (۵۳/۲) ، مقیاس کلامی (۷۴/۲) و مقیاس غیر کلامی (۱۴/۴)
.
روایی فرم تجدید نظرشده بزرگسالان
همبستگی آزمون با استنفورد بینه (۸۵/۰) ، WRAT(62/0) برای خواندن ، (۶۰/۰) برای هجی کردن ، (۷۶/۰) برای محاسبات عددی. همبستگی با آزمون هوش اسلوسن (۷۸/۰) ، با تعداد سال ها ی تحصیلی (۵۴/۰). تحقیقات نشان می دهد که روایی سازه قوی وجود دارد . مقیاس کلامی آزمون هوش متبلور را می سنجد و مقیاس غیر کلامی هوش سیال که بعد از ۷۰ سالگی با شتاب کاهش می یابد.شدند که با آن مقیاس همبستگی بالایی داشتند.
.
محاسن آزمون های هوش وکسلر
۱- داده های دقیق و روشن در مورد کارکرد شناختی فرد با توجه به پاسخ او به خرده آزمون ها
۲- توانایی مقایسه نقاط قوت و ضعف روانی شخص با مقایسه نتایج هرخرده آزمون
۳- سنجش متغیر های شخصیت با مشاهده مستقیم شخص ، مطالعه محتوای پاسخ ها ، ارزیابی اطلاعات از الگوی نمره های خرده آزمون ها (البته به اندازه آزمون های شخصیت دقیق نیست)
۴- اندازه گیری هوش کلامی و غیر کلامی
۵- دادن نیمرخ از وضعیت هوش افراد
۶- تفاوت بخش کلامی و عملی به روان شناس در تفسیر عملکرد بینش می دهد.
.
معایب آزمون های هوش وکسلر
۱- در مقایسه با استنفورد بینه دامنه های انتهای هوشی را اندازه نمی گیرد( کمتر از ۴۰ و بالاتر از ۱۶۰) ، در هوش متوسط بابینه همبستگی دارد ولی در هوش بالا و خیلی پایین همبستگی کمی دارد.
۲- در تفسیر نتایج هوشبهر گروه های سنی خاص مشکل دارد ، چون در دو انتهای طیف سنی هیچ کودکی در گروه معیار یابی نشده یعنی ۶ ساله داشته اما تا ۶ سال و ۳ ماهه را نداشته و برای آن از روش برون یابی استفاده کرده است.
۳- نمرات خرده آزمون ها برای افراد بالاتر از ۷۰ با افزایش سن کاهش می یابد اما اندازه کاهش در هر خرده آزمون متفاوت بوده. متخصص ممکن است این پراکندگی را به غلط تفسیر کرده و آن را به نقاط قوت و ضعف افراد مسن نسبت دهد.
۴- ممکن است درباره اقلیت های قومی یا اجتماعی – اقتصادی پایین چندان کاربرد نداشته باشد .
۵- در نمره گذاری بعضی ماده ها مثل درک وفهم ، شباهت و گنجینه لغات درجه معینی از ذهنیت وجود دارد . در نتیجه یک ارزشیاب سختگیر نسبت به سهل گیر نمره کمتر می دهد.
۶- از لحاظ وسعت آنچه می تواند اندازه بگیرد محدودیت دارد یعنی در سنجش نیاز به پیشرفت ، انگیزش ، خلاقیت و موفقیت ناتوان است.
۷- مهمترین انتقاد فقدان تنوع کافی داده ها در مورد روایی آن هاست.