قبل از شروع به آموزش و تربیت سگ باید با ذات این حیوان و عادات غریزی او آشنا باشید. این موضوع تاثیر بسیار زیادی در فرمانبرداری او دارد. این راهکارها و طرز رفتار شما آنقدر مهم هستند که باید آن را ملکه ذ هن خود کنید؛ چرا که عمل نکردن به آنها باعث ناهنجاری‌های رفتاری سگ در بزرگسالی خواهد شد، به طوری که اصلاح آنها در سنین بالاتر بسیار سخت می‌شود. بنابراین مطالبی که بیان شده را به دقت مطالعه کنید تا تاثیر فوق‌العاده آن را ببینید.
سگ‌ها حیواناتی هستند که از روی فطرت خلقت خود علاقه‌مند به زندگی گروهی بوده و به فرمانده‌ای توانا، باهوش و قوی پاسخ مثبت می‌دهند. راهکارهای تربیت و آموزش آنها تا اندازه‌ای وابسته به نژاد و میراث غریزی سگ است. سگ‌ها مخلوقاتی اجتماعی هستند که به سادگی آمادگی سازگاری با روابط اجتماعی را دارا می‌باشند. آنها زندگی دسته جمعی و گروهی را بر زندگی فردی و تنهایی ترجیح می‌دهند. در حقیقت علاقه و همبستگی‌ای که بینشان به وجود می‌آید آن ها را در کنار یکدیگر نگاه می‌دارد. اما این دلبستگی به تنهایی برای حفظ نظم در داخل گروه کافی نیست. بلکه راهبر و یک زنجیره فرماندهی نیز بین آنها وجود دارد.
شناخت الگوهای رفتاری برای آموزش سگ
ارتباط دسته جمعی سگ‌سانان بر یک نظم استوار است. همیشه در هر گروه، یک سگ قدرتمند و توانا فرمانده و راهبر می‌شود. راهبر بر بی نظمی غلبه کرده و مجموعه را چنان سازماندهی می‌کند که بقیه ملزم به حفظ نظم گروهی می‌شوند.
سایر اعضاء گروه به ندرت با راهبر درگیر می‌شوند و از نظر مرتبه نیز سگ دیگری فرمانده دوم شده و تحت نظر راهبر، همه اعضاء را تحت کنترل دارد. در یک گروه، هر عضو رتبه خاص خود را دارد و وقتی این مراتب مشخص شد، هر سگی به دقت می‌داند که کدام اعضاء مافوق او محسوب می‌شوند و همچنین چه اعضاء دیگری تحت پوشش او و چه وظیفه و نقشی دارند.
راهبر همیشه از مالکیت خود دفاع می‌کند و در تمام فعالیت‌های گروه به سایر اعضاء نشان می‌دهد که سر کرده است و همیشه ابتکار عمل را در دست دارد به طوری که حتی برای تولید مثل هم اولین فردی خواهد بود که برای انتخاب جفت اقدام می‌کند.
همچنین او پس از هر شکار اولین فردی خواهد بود که به غذا می‌رسد و پس از او نیز سایر سگ‌ها به نسبت رتبه به آن دسترسی پیدا می‌کنند.
البته سلسله مراتب فرماندهی با گذشت سال‌ها تغییر می‌کند و سگ‌های جوان همیشه در پی یافتن نقاط ضعف رده های بالاتر خود هستند تا پس از غلبه بر آنها به مقام بالاتر دست یابند.
به این ترتیب وقتی سگ‌های غالب پیر می‌شوند و سلامتی خود را از دست می‌دهند جوان‌ترها قدرت را به دست می‌گیرند.
سگ‌ها همیشه این تمایلات به زندگی جمعی را به ارث می‌برند حال چه وحشی باشند چه اهلی.
تربیت سگ با کمک الگوها
همین الگوهای رفتاری آنها می‌تواند در ارتباط با زندگی در کنار انسان‌ها تکامل یابد. اگر سگی وارد خانه‌ای جدید شود، برای تربیت وی می‌توان به سادگی جای گروه را با خانواده عوض کرد.
از دید یک سگ، تمام اعضاء خانه بخشی از گروه هستند. این موضوع بسیار مهم است که حیوان پس از ورود به جمع خانواده موقعیت خود را درک کند تا تضمینی باشد برای تبدیل شدن به یک سگ وابسته و با تربیت.
این رابطه در هر نوع از نژاد سگ‌ها به ویژه در آموزش و تداوم مسئله دفع ادرار و مدفوع بدون مشکل آن ها حائز اهمیت است.
به مجرد آنکه یک سگ تازه متولد شده یا یک سگ بالغ جدید به منزل بردید، شما یا سایر اعضاء خانواده‌تان باید نقش راهبری گروه را بپذیرید و با مقرر کردن مقررات مناسب و تحمیل آنها به سگ به صورت خیلی قاطع نقش فرماندهی را ایفا نمایید.
البته شما در ضمن داشتن قاطعیت، باید یک رفتار عاطفی مناسب هم داشته باشید.
به یاد داشته باشید که اگر هیچ یک از اعضاء خانواده موقعیت راهبری را نپذیرد آن وقت سگ خودش را بر شما تحمیل می‌کند و در نهایت با حیوان سرکشی روبرو خواهید شد که تربیتش اگر غیر ممکن نباشد بسیار مشکل خواهد بود.
سگی که وارد خانه جدیدی می‌شود اعضاء خانواده را مورد آزمایش قرار می‌دهد تا جایگاه خود را پیدا کند و اگر متوجه نباشید که با او چگونه رفتار کنید، حیوان دچار سوء رفتار می‌شود و مشکلاتی که یک سگ بی‌انضباط پیدا کند به سادگی قابل اصلاح نیست و هرچه سن او بالاتر رود ناهنجاری‌هایش شدیدتر می‌شود.
آموزش و تربیت سگ با اصول روانشناسی
رفتارشناسان دریافته‌اند که اساس تربیت، مبتنی بر همبستگی و یا احترامی است که بین حیوانات و انسان‌ها به وجود می‌آید. آن ها می‌گویند بهترین زمان برای برقراری این دلبستگی سنین ۶ تا ۸ هفتگی است زیرا شکل‌گیری زود هنگام حس اجتماعی، سگ را بیشتر مشتاق می‌کند تا کارهایی برای خوشایند صاحبش انجام دهد و از این رو پذیرش بیشتری برای یادگیری دارد.
آموزش سگ از تولگی تا بزرگسالی
بیشتر رفتار شناسان حیوانات خانگی توصیه می‌کنند که پاپی ها را از مادر و سایر هم‌زادان در سنین ۷ تا ۸ هفتگی جدا کرده و در خانه‌ای با کیفیت یک خانواده دوست داشتنی بگذارند در این سن پاپی (توله) بیشتر اشتیاق دارد که یکی از افراد خانواده (گروه) شود. او بیشتر به صاحبش وابسته شده و آموزش پذیرتر خواهد شد.
اگر شما پاپی مناسبی تهیه کنید که از یک نژاد قابل اعتماد باشد، انس گرفتن و تربیت‌پذیری آن به طور هماهنگی انجام خواهد شد چرا که وی با مادر و خواهران و برادران خود روابط اجتماعی خوبی داشته و در قبال نوازش بیشتری از جانب شما به یک حیوان جا افتاده که به آسانی با شیوه زندگی خانواده شما تطابق پیدا می‌کند تبدیل خواهد شد.
دوره خردسالی سگ‌ها در مقایسه با کودکی انسان‌ها خیلی کوتاه است، ۳ تا ۴ ماهگی در سگ‌سانان کم و بیش برابر با سه تا چهار سالگی در انسان‌ها است. در حالی که هیچ سن جادویی برای یک کودک وجود ندارد که بتواند بدون کمک، مستقل از لگن استفاده کند و یا به تنهائی به توالت برود. بعضی کودکان در سن ۲ سالگی شروع به یاد گیری می کنند برخی دیگر دیرتر.
آموزش دستشویی به توله سگ
میانگین سن کودکی که بتواند تنها به توالت برود چهار سالگی است و در مقایسه میانگین سن استقلال در رفع حاجت سگ‌سانان ۴ ماهگی است. کلمه میانگین را به خاطر بسپارید چرا که یادگیری این موضوع همانطور که برای کودکان از لحاظ سنی متغیر است برای سگ ها هم می تواند متفاوت باشد.
اگر سگ شما تا سن چهار ماهگی برای رفع حاجت تربیت نشده است فکر نکنید که دیگر یاد نخواهد گرفت، کمی صبر کنید و او را تحت فشار قرار ندهید. با یک برنامه سنجیده و حساب شده حتی اگر قدری هم طولانی شود امیدوار به انجام آن باشید.
شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که پیش از رسیدن به سن ۱۶ هفتگی، کنترل ادرار و مدفوع پاپی ارادی شده باشد، زیرا هنوز قدرت کنترل ماهیچه‌های باز و بسته کننده دریچه‌های مثانه و روده را پیدا نکرده است.
پاپی در این سن به سادگی نمی‌تواند برای مدت طولانی کنترل حرکات روده و مثانه خود را داشته باشد. فاصله بین مصرف آب و خوراکی تا عمل دفع ادرار و مدفوع خیلی کوتاه است. وقتی شما متوجه شوید که پاپی با حرکات مشخصی از قبیل بو کردن کف خانه برای جستجوی یک نقطه برای رفع حاجت و یا به صورت دایره‌وار راه رفتن می‌خواهد خود را راحت کند در این حالت وظیفه اصلی شما پیشگیری از رفع حاجت روی قالی‌ها و کف اطاق‌ها است.
به هر حال در این مرحله از زندگی پاپی، هر اقدامی یک تجربه یادگیری برای وی است به طوری که زمان مناسب برای شروع غیر رسمی آموزش رفع حاجت و برقراری عادت‌های خوب دیگر است.
حالا فرصت مناسب و کاملی برای شروع استفاده از غرایزی است که پاپی برای سکونت در لانه به ارث برده است.
در این حالت شما می توانید او را مجبور به تمیز نگه‌داشتن محل خوردن و خوابیدنش کنید به طوری که همیشه برای رفع حاجت به بیرون برود. البته غیر ممکن است که در همه اوقات یک پاپی جوان را مواظبت کرد اما راه حل‌های موقتی برای افزایش کنترل آن وجود دارند تا به سن ۱۶ هفتگی برسند که به شرح زیر است:
راهکارهای آموزشی برای تمیز نگه محل خوردن و خوابیدن توله
محدود کردن او در یک محوطه خاص که کف قابل شستشو دارد و با روزنامه پوشانده شده است (آشپزخانه، حمام و پاسیو). اگر محوطه خیلی وسیع و جادار است اجازه ندهید حیوان در آن بدود و به جست‌وخیز بپردازد او را در بخش کوچکی از اطاق محبوس کرده و یا او را در یک قفس قابل حمل بزرگ نگه دارید. اندازه محوطه محدود شده باید متناسب با اندازه پاپی باشد اما نباید از ۳ در ۵ فوت بزرگتر باشد.
یک جای خواب راحت در یک سر این قفس برایش تهیه کنید. و در سر دیگر یک صندوقچه توری با در باز قرار دهید تا بتواند در آن بنشیند، پائین برود، و به اطراف حرکت کند و هر چیزی را که در اطراف حرکت می‌کند تماشا کند.
مطمئن شوید همه محوطه این صندوقچه با روزنامه پوشانده شده باشد به طوری که نتواند روی کف بدون پوشش رفع حاجت کند. بلافاصله بگذارید که پاپی بفهمد چه انتظاری دارید.
اگر هدف نهایی شما آموزش رفع حاجت روی کاغذ است، پس هر بار که توله سگ از محل خواب خارج شده و از کاغذ استفاده می‌کند به او بگویید که جالب‌ترین و باهوش ترین سگ در جهان است، و با وجود آنکه تنها ۱۶ هفته سن دارد آموزش دفع روی کاغذ را یاد گرفته است.