در حال حاضر هیچ آزمایش فیزیکی یا آزمایشگاهی وجود ندارد که بتواند به طور کامل اسکیزوفرنی را تشخیص دهد. روانپزشک معمولا بر اساس علائم بالینی اسکیزوفرنی را تشخیص می‌دهد. کاری که آزمایش فیزیکی می‌تواند انجام دهد این است که بسیاری از بیماری‌های دیگر (اختلالات تشنج، اختلالات سوخت و ساز، اختلال عملکرد تیروئید، تومور مغزی، مصرف مواد مخدر خیابانی و غیره) را که گاهی اوقات علائم مشابهی دارند، بررسی کند.
افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند، معمولا ترکیبی از ویژگی‌های مثبت (مثلا توهمات، تصورات، افکار رقابتی)، منفی (یعنی بی‌تفاوتی، عدم داشتن احساس، عملکرد ضعیف یا غیر اجتماعی)، و شناختی (افکار ناسازگار، مشکل در تمرکز یا عدم دنبال کردن دستورات، مشکل در تکمیل کردن وظایف، مشکلات حافظه) را تجربه می‌کنند.
همانند اکثر بیماری‌های خطرناک، تشخیص و درمان بیماری اسکیزوفرنی در اصرع وقت، موضوع مهمی است. درمان زودهنگام می‌تواند به طور قابل توجهی شانس فرد برای بازیابی کلی یا جزئی را با جلوگیری از آسیب مغزی بیشتر و یا سایر آسیب‌های ناشی از علائم بیماری افزایش دهد. تنها یک روانپزشک می‌تواند بیماری را تشخیص دهد و برنامه درمان را شروع کند. اگر در معرض علائمی هستید که آزار دهنده، ناتوان کننده یا مضر هستند، توصیه‌ی ما این است که به متخصصی مراجعه کنید که بتواند برای تشخیص علائم اولیه اسکیزوفرنی، آزمایش لازم را انجام دهد. جهت دریافت اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت می‌توانید با ما از طریق شماره‌های ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۵ و ۰۲۱۷۶۲۵۳۴۶۶ تماس حاصل فرمایید.
تست تشخیص اسکیزوفرنی چگونه است؟
به طور کلی تعیین و تشخیص اسکیزوفرنی شامل موارد زیر می‌شود:
- آزمایشات فیزیکی: این آزمایش برای کمک به بررسی مشکلات دیگر است که می‌تواند باعث به وجود آمدن علائم شود و هر گونه عوارض مرتبط با آن را نیز بررسی می‌کند.
- آزمایش‌ها و غربالگری‌ها: ممکن است شامل آزمایشاتی باشد که به بررسی شرایط با نشانه‌های مشابه غربالگری برای الکل و مواد مخدر کمک کند. همچنین ممکن است پزشک بررسی‌های تصویری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن را درخواست کند.
- تست روانپزشکی اسکیزوفرنی: روانپزشک وضعیت روحی را با مشاهده ظاهر و رفتار و بررسی افکار، خلق و خوی، خیالات واهی، توهمات، مصرف مواد و پتانسیل خشونت یا خودکشی بررسی می‌کند. این همچنین شامل بحث درباره سوابق خانوادگی و شخصی می‌شود.
اولین قدم به سوی تشخیص درست
اولین گام در درمان اسکیزوفرنی، تست تشخیص صحیح است. تشخیص می‌تواند دشوارتر از آنچه ممکن است به نظر برسد باشد، زیرا علائم اسکیزوفرنی ممکن است در بعضی موارد به سایر اختلالات مغزی عمده نظیر اختلال دوقطبی (افسردگی شیدایی) یا حتی افسردگی شدید شبیه باشد. مسئله‌ی دیگر این است که فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از نوع پارانوئیدباشد، یا بر این باور باشد که اشتباه نمی‌کند که در این صورت ممکن است مایل نباشد به پزشک مراجعه کند. از آنجا که بسیاری از پزشکان دائمی خانواده ممکن است با اسکیزوفرنی آشنا نباشند، مراجعه به روانشناس خوب که در تشخیص و درمان اسکیزوفرنی مجرب باشد موضوع مهمی است.
از آنجا که تحقیقات و شواهد روایتی هر دو حاکی از آن است که رابطه خوب بین بیمار و پزشک می‌تواند برای افزایش تاثیر درمان مهم باشد، یافتن و کار کردن با یک روانشناس خوب بخش حیاتی از روند درمان و بهبودی است.
اگر سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی، بیماری روانی یا سایر بیماری‌های جدی در خانواده را دارید، در صورتی که سوابق سلامتی خانواده‌ی خود و بیماری‌هایی که در بین اعضای خانواده وجود داشته‌اند را مشخص کنید می‌تواند کمک بزرگی برای پزشک باشد. در اختیار داشتن سابقه‌ی سلامتی خانواده می‌تواند به درمانگران کمک کند تا تصمیم بگیرند کدام تست‌های تشخیصی و غربالگری برای شما و عزیزانتان مناسب‌تر هستند.
علائم رایج تشخیص اسکیزوفرنی
مجموعه‌ی علائمبا اینکه گسترده هستند اما اغلب شامل نشانه‌های روانی مانند شنیدن صداهای داخلی یا تجربه کردن سایر احساسات غیر مرتبط با یک منشأ مشخص (توهمات) و اختصاص دادن مفاهیم یا معانی غیر عادی به وقایع معمولی یا داشتن عقاید شخصی غلط می‌باشند. هیچ نشانه واحد قطعی برای تشخیص وجود ندارد.
علائممعمولا بر اساس تاثیر مثبت و منفی بر تست اسکیزوفرنی و درمان تقسیم می‌شوند.
- علائم مثبت آنهایی هستند که به نظر می‌رسد منعکس کننده بیش از حد و یا تحریف عملکرد طبیعی است. تشخیص اسکیزوفرنی بر اساس راهنمای تشخیص معیارهای اختلالات روانی نیاز به حداقل یک ماه بروز دو یا چند علائم مثبت دارد، مگر اینکه توهمات یا خیالات بطور خاصی عجیب باشند که در آن صورت یک نشانه برای تشخیص کافی می‌باشد.
- نشانه‌های منفی آنهایی هستند که به نظر می‌رسد منعکس کننده کاهش یا از دست دادن عملکرد طبیعی است. ارزیابی علائم منفی دشوار است زیرا مانند نوع مثبت بطور کامل غیر عادی نیستند و ممکن است ناشی از عوامل متعدد دیگری نیز باشند (برای مثال تطبیق پیدا کردن با توهمات مجازات) با این حال، پیشرفت‌هایی در ابزار ارزیابی تشخیصی در حال اعمال شدن است.
تست تشخیص با درمان زود هنگام علائم مثبت اسکیزوفرنی پیچیده است. داروهای ضد روانپریشی، به ویژه داروهای سنتی (نسل اول)، اغلب عوارض جانبی ایجاد می‌کنند که بسیار شبیه به علائم منفی عطش و انحراف عاطفی هستند. علاوه بر این، دیگر علائم منفی نیز در اسکیزوفرنی وجود دارد اما اغلب به اندازه کافی برای معیارهای تشخیصی قانع کننده نیستند:
از دست دادن علایق یا لذت‌های معمول
- اختلالات خواب و خوراک
- خلق و خوی ناخوشایند (حالت افسرده، اضطراب، تحریک پذیر یا خشم)
- دشواری در تمرکز یا متمرکز کردن توجه
معیارهای تشخیص اسکیزوفرنی
علائم نهادین
هر یک از دو مورد (یا بیشتر) زیر، برای یک دوره مهمی از زمان در یک دوره یک ماهه (یا کمتر، اگر با موفقیت درمان شوند) تعیین می‌شوند:
- توهمات: داشتن عقاید غلط با وجود شواهد باطل کننده بخصوص به عنوان نشانه‌ی یک بیمار روانی.
- توهمات پارانوئید: برای مثال اعتقاد به اینکه افرادی که بیرون هستند قصد گرفتن شما را دارند.
- توهمات ارجاعی: برای مثال ممکن است به نظر برسد که سایر افراد در حال صحبت کردن در مورد شما هستند یا پیام‌های شخصی خاصی از طریق تلویزیون، رادیو یا سایر رسانه‌ها در حال ارتباط برقرار کردن با شما هستند.
- توهمات جسمی: باورهای غلط در مورد بدنتان هستند، برای مثال توهم اینکه یک بیماری جسمی وحشتناک وجود دارد.
- توهمات خود بزرگ بینی: به عنوان مثال شما فکر می‌کنید یک بازیگر معروف هستید.
- هذیان‌ها:هذیان‌ها می‌توانند اشکال مختلفی داشته باشند، ممکن است مانند موارد زیر باشند:
- بصری (دیدن چیزهای غیر واقعی)
- شنوایی (شنیدن صداهای غیر واقعی)
- لامسه‌ای (حس کردن چیزهای غیر واقعی)
- حس شامه (بوی چیزهای غیر واقعی)
- تجارب گوارشی (مزه چیزهای غیر واقعی)
- گفتار درهم و بر هم (به عنوان مثال ناسازگاری مکرر)
- رفتار ناسازگارانه یا کاتاتونیک
- علائم منفی (فقدان توانایی‌های مهم): برخی از این موارد عبارتند از:
- کمبود احساسات
- انرژی کم: نشستن و خوابیدن خیلی بیشتر از حد طبیعی
- عدم علاقه به زندگی، انگیزه کم
- نداشتن واکنشی هیجانی- حرکات صورت یا فیزیکی بدون سرزندگی و شعف.
- آلگویا (مشکل یا ناتوانی در صحبت کردن)
- مهارت‌های اجتماعی نامناسب یا عدم علاقه یا توانایی برقراری ارتباط با دیگران
- علائم شناختی اسکیزوفرنی: (مشکلات تمرکز و حافظه)، می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
- تفکر درهم برهم
- تفکر کند
- درک دشوار
- تمرکز ضعیف
- حافظه ضعیف
- مشکل بیان افکار
- دشواری ادغام افکار، احساسات و رفتار
اختلال اجتماعی و شغلی
در بخش قابل توجهی از زمان بعد از شروع اختلال، یک یا چند ناحیه‌ی عملکردی مانند کار، روابط بین فردی یا مراقبت از خود بطور چشمگیری کمتر از میزان قبل از شروع آن می‌باشد (یا هنگامی که شروع آن در زمان کودکییا نوجوانی باشد، ناتوانی در دستیابی به میزان مورد انتظار دستاوردهای بین فردی، تحصیلی یا شغلی وجود دارد).
تداوم
علائم ماندگار این اختلال حداقل ۶ ماه تداوم دارند. این دوره‌ی ۶ ماهه شامل حداقل یک ماه داشتن علائم (یا کمتر در صورت درمان موفقیت آمیز) می‌باشد که معیار A (علائم مشخصه) را برآورده کرده و ممکن است شامل دوره‌هایی از علائم باقیمانده باشد. در طول این دوره‌های باقیمانده، نشانه‌های اختلال ممکن است تنها با علائم منفی یا دو یا چند علامت ذکر شده در معیار A (علائم مشخصه) به شکل ضعیف )برای مثال باورهای عجیب و تجربیات ادراکی غیر عادی) ظاهر شوند.
استثناء اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی
اختلال اسکیزوفرنی و اختلال خلقی با خصوصیات روان پریشی غیر محتمل شمرده می‌شوند زیرا هیچ گونه دوره‌های افسردگی، جنون یا ترکیبی بطور همزمان با علائم مرحله فعال رخ نداده‌اند و یا اگر حملات خلقی همزمان با علائم مرحله فعال رخ داده باشد، مدت زمان کلی آنها نسبت به مدت زمان دوره‌های فعال و باقیمانده مختصر است.
استثناء شرایط کلی پزشکی و برخی مواد
اختلال به دلیل تاثیرات روانی مستقیم یک ماده (برای مثال سو، مصرف یک دارو) یا یک وضعیت کلی پزشکی نمی‌باشد.
ارتباط با اختلال پیشرفت فراگیر
اگر سابقه اختلال اوتیسم یا سایر اختلالات پیشرفت فراگیر وجود داشته باشد، تشخیص اضافه اسکیزوفرنی تنها در صورتی انجام می‌شود که تصورات یا توهمات بارز برای حداقل یک ماه (یا کمتر در صورت موفقیت آمیز بودن) وجود داشته باشد.
مشکلات تشخیص نادرست
به این دلیل که اسکیزوفرنی اغلب نشانه‌های قابل توجهی را با اختلالات دیگر به اشتراک می‌گذارد، تشخیص اشتباه یک مشکل رایج است. بنابراین، تشخیص صحیح برای پیدا کردن برنامه درمانی که برای شما مفید باشد، ضروری است.
آگاهی داشتن از احتمال تست تشخیص اسکیزوفرنی اشتباه و دانستن اینکه چه اختلالات دیگری ممکن است مانند اسکیزوفرنی ظاهر شوند یا بالعکس، می‌تواند به پزشک کمک کند تا در اسرع وقت درمان مناسب را شروع کند.
اختلالات مربوط به (یا گاهی اوقات با علائم مشابه به) اسکیزوفرنی:
دانستن علائم این اختلالات و اینکه چگونه آنها می‌توانند مشابه و متفاوت از اسکیزوفرنی باشند، می‌توانند به جلوگیری از تشخیص اشتباه احتمالی کمک کنند.
- شخصیت روان گسیخته
- اختلال اسکیزوفرنیک
- شخصیت اسکیزوتاپیال
- اختلال دوقطبی (افسردگی همراه با دیوانگی): اغلب به علت اسکیزوفرنی به اشتباه تشخیص داده می‌شود. (و برعکس)
- سندرم آسپرگر: نوعی از اوتیسم است که ممکن است به اشتباه در کودکان، اسکیزوفرنی تشخیص داده شود.