وابستگی و دلبستگی در روانشناسی

دلبستگی و وابستگی دو مفهوم در روابط عاطفی هستند که از نظر بسیاری از افراد تفاوتی با یکدیگر ندارند اما تفاوت‌ها نه تنها در معنی کلمه بلکه در سطح چگونگی یک رابطه نیز قابل مشاهده است. در روابط امروزی چیزی که بیشتر با عشق و دلبستگی اشتباه گرفته می‌شود، وابستگی‌هایی است که برای نزدیک شدن به عشق، خود را به صورت بیمارگون به نمایش می‌گذارند. وابستگی برای شروع یک رابطه لازم است، اما وابستگی یک حالت غیر منطقی و هیجانی است که پایداری ندارد و دو عاشق در یک رابطه بالغانه وابستگی را به دلبستگی تبدیل می‌کنند تا در نهایت بتوانند به عشق و حس تکرار نشدنی آن دست یابند. در غیر این صورت از عشقی که در ذهن دارید فقط نوعی غبطه باقی خواهد ماند. با خواندن این مقاله می‌توانید پی ببرید در رابطه وابسته هستید یا دلبسته پس همراه ما باشید.

دلبستگی و وابستگی چیست؟

دلبستگی و وابستگی دو مفهوم در روابط عاطفی هستند. در دلبستگی روابط پایدار و دائمی میان افراد شکل می‌گیرد و این رابطه می‌تواند در میان خانواده، دوستان و یا هر شخص دیگری باشد. دلبستگی باعث رشد روانی افراد ‌می‌گردد و همچنین افرادی که آن را تجربه می‌کنند از اعتماد به نفس بالا، آزادی عمل و رضایت از زندگی برخوردارند و عاشقی بدون قید و شرط دارند. 

اما در وابستگی فرد بدون عشق خود نمی‌تواند زندگی کند و به شدت به فرد مقابل وابسته است و افراد هیجاناتی مانند اضطراب، غم و شادی و... را تجربه می‌کنند. افراد وابسته احساس می‌کنند که آزادی خود را از دست داده‌اند و یک احساس ناامنی از رابطه را احساس می‌کنند. با این حال وابستگی می‌تواند سالم و یا ناسالم باشد که در وابستگی سالم، هر دو طرف به خواسته‌های یکدیگر توجه کرده و برای نیاز‌های همدیگر ارزش قائل هستند اما در وابستگی ناسالم فرد سعی دارد تا طرف مقابل را به سلطه خود درآورد و او را تحقیر کند. 

برای آگاهی بیشتر در زمینه ارتباط موفق کلیک کنید.

تفاوت های وابستگی و دلبستگی در نظر روانشناسان

در روابطی که وابستگی نمی‌تواند به دلبستگی تبدیل شود مشکلات بسیاری به وجود خواهد آمد. ساده‌ترین اتفاق جدایی و شکست خواهد بود. این وضعیت برای شخصیت‌های وابسته بسیار سخت و دشوار خواهد بود. در رابطه‌ای که وابستگی به دلبستگی تبدیل نمی‌شود فرد علاوه بر انتخاب اشتباهش، در شناخت طرف مقابل و خودش نیز با مشکل روبه‌رو خواهد شد. در ادامه به بیان تفاوت‌های میان دلبستگی و وابستگی خواهیم پرداخت.

زندگی کردن به جای مردن

در دلبستگی ایمن، رابطه به صورت پایدار بوجود می‌آید و افراد به‌واسطه خواستن یکدیگر به هم نزدیک می‌شوند و هردو تمایل به ادامه رابطه دارند. اما در وابستگی بیشتر هیجانات حکمرانی می‌کنند و وضعیت رابطه به فرد مقابل بستگی دارد. در این روابط فرد به مردن بدون معشوق فکر می‌کند در حالی که در دلبستگی ایمن فرد به زندگی کردن برای معشوق تمایل دارد.

تفاوت دلبستگی و وابستگی در تعلق یا تملک

در دلبستگی ایمن دو طرف به یکدیگر تعلق دارند اما مالک یکدیگر نیستند. در تعلق فرد محبت خود را به یک نفر می‌بخشد و می‌داند که می‌تواند در رابطه به طرف مقابل به عنوان یک تکیه گاه نگاه کند. اما در وابستگی یک نوع حس مالکیت به فرد مقابل دارد و به همین دلیل فراموش می‌کند که باید به او محبت کند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه حس مالکیت در روابط کلیک کنید.

ترس از دست دادن

در دلبستگی احتمال از دست دادن فرد مقابل را می‌دهید، اما نمی‌خواهید به هر قیمتی فقط فرد را نگه دارید. اما در وابستگی فرد تنها به از دست ندادن و رها شدن فکر می‌کند. ترس از طرد شدن باعث می‌شود بیشتر مسائل و ناراحتی‌هایی که به وجود می‌آیند را پنهان، و فرد وابسته زندگی و خواسته‌های خود را برای فرد مقابل رها کند.

این باعث می‌شود تا زمانی که از ماندن طرف مقابل اطمینان حاصل کند تفاوت زیادی در رفتار حقیقی‌اش ایجاد نماید. این تفاوت ناگهانی در اکثر مواقع موجب جدایی و پایان رابطه می‌گردد. در دلبستگی ایمن فرد به پایداری رابطه فکر می‌کند و می‌داند قرار نیست تا پایان عمر به نقش بازی کردن به عنوان فردی که نیست ادامه بدهد. همچنین باید بدانید که یادگیری مهارت‌های ارتباطی به ایجاد دلبستگی ایمن کمک خواهد کرد.

برای آگاهی بیشتر در زمینه مهارت های ارتباطی کلیک کنید.

استقلال شخصیتی

در رابطه همچنان باید فضایی برای تنهایی وجود داشته باشد. برعکس در روابط وابسته تمام کارها باید با یکدیگر انجام شود و در تمام قضایا از یکدیگر نظر خواهی می‌کنند. مشورت نباید با وابستگی و عدم استقلال اشتباه گرفته شود. فرد وابسته اختیار عمل را از خود سلب می‌کند و تمام اتفاقات زندگی خود را بر اساس زندگی فرد مقابل قرار می‌دهد. شاید در ابتدا این نوع رفتار از نظر خود فرد عاشقانه به نظر برسد، اما فرد دلبسته زندگی خود را در کنار فرد دیگری می‌سازد تا عشقی بالغانه را داشته باشد و به پایداری رابطه نیز می‌اندیشد.

تفاوت دلبستگی و وابستگی در محدودیت یا آزادی

فردی که وابستگی دارد بیشتر به محدود کردن و رفتارهای سوءظنانه دست می‌زند. او می‌ترسد که مبادا دوست یا همسر خود را از دست بدهد و یا دیگران آن‌ها را جدا کنند. بنابراین مدام کاری می‌کند که آزادی را از طرف مقابلش بگیرد و باعث اسیر شدن او می‌شود.

در دلبستگی نه تنها کسی محدود نمی‌شود بلکه می‌تواند آزادی خود را لمس کند. فرد دلبسته می‌داند که تا زمانی که دو طرف رابطه نخواهند، هیچ اتفاقی نمی‌تواند آن‌ها را جدا کند. بنابراین آزاد گذاشتن طرف مقابل را امری بدیهی و لازم تلقی می‌کند. افرادی که وابستگی دارند معمولا به دلیل محدودیت‌هایی که برای فرد ایجاد می‌کنند باعث کمرنگ شدن محبت در رابطه می‌شوند و در نهایت از سمت معشوق طرد می‌شوند.

پذیرش غیر مشروط

در یک رابطه هر دو طرف باید یک پذیرش غیر مشروط نسبت به یکدیگر داشته باشند. افراد دلبسته فرد مقابل را پذیرفته‌اند و برای پذیرش فرد مقابل شرط گذاری نمی‌کنند. اما افراد وابسته تنها در زمان‌هایی که فرد کارهای خاصی انجام دهد او را مورد پذیرش و محبت قرار می‌دهند. مدام در پی تایید رابطه هستند و همیشه نگران از دست رفتن یا شکستن رابطه خودخوری می‌کنند. در پذیرش مشروط فرد انتظار دارد همه چیز بر اساس انتظارات خودش پیش برود و زمانی که فرد کمی متفاوت از انتظارات برخورد می‌کند، می‌ترسد که نکند دیگر من را دوست ندارد و من در زندگی او اضافه هستم. این موضوع حتی در روابط اجتماعی میان افراد نیز اهمیت دارد.

برای آشنایی بیشتر در زمینه روابط اجتماعی کلیک کنید.

تعادل در احساسات

در وابستگی احساسات به صورت افراطی تجربه می‌شوند. یک روز رومئو و ژولیت و روز دیگر جنگ‌های صلیبی، رابطه را دستخوش تغییرات زیادی می‌کند. در دلبستگی یک تعادل احساسی در ابراز احساسات وجود دارد و شدت احساسات چه مثبت و منفی به صورت مناسبی بیان می‌گردند. در وابستگی‌ها احساسات شدید بوده و معمولا غیرقابل کنترل هستند. افراد وابسته در مهربانی‌ها چنان افراط می‌کنند که در خشونت‌ها فکر می‌کنید با یک فرد جدید روبه‌رو هستید. این تضادهای مشاهده شده در رابطه باعث نگرانی درباره تعادل ذهنی فرد مقابل می‌شود و او را می‌ترساند. بنابراین تمایل خود را از ادامه رابطه از دست می‌دهد.

محافظه کاری

فرد دلبسته تلاش می‌کند تا شاهد رشد طرف مقابل گردد. او می‌داند که انسان با رشد کردن زندگی می‌کند و رشدهای اجتماعی و فکری فرد مقابل می‌تواند زندگی بهتر و زیباتری را بسازد. اما در فرد وابسته می‌گوید "تنها باید به من فکر کنی". آن‌ها از هرگونه تغییر نگران می‌شوند و به سختی داشتن یک رابطه دو طرفه را قبول می‌کنند.

آرامش

در دلبستگی یک آرامش وجود دارد؛ یک نقطه امن برای زندگی. جایی که فرد کوله بار تنهایی‌های خود را در آنجا قرار می‌دهد و از آرامش زندگی سیراب می‌شود. آرامش را با سکون اشتباه نگیرید؛ هیجانات زیادی در آرامش درونی و ذهنی وجود دارد. افراد در وابستگی چالش را فقط می‌توانند در رابطه احساس کنند و مدام در پی ساختن یک هیجان و جریان درون رابطه هستند. اما افراد با وابستگی نمی‌توانند به یک "ما" برسند و هیجانات را با "ما" درک کنند.

کلام آخر

از آنجایی که شکل گیری یک رابطه سالم و ایجاد دلبستگی ایمن برای تداوم و ارتقای سلامت ذهنی و جسمانی افراد لازم است، کمک گرفتن از روانشناسان و کسانی که تخصص در این زمینه دارند می‌تواند مفید باشد. مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با داشتن مشاورانی در زمینه‌های مختلف این امکان را برای افراد فراهم کرده است تا بتوانند از مشاوره حضوری و حتی تلفنی بهره مند شوند.

برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره حضوری و مشاوره تلفنی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه وابستگی و دلبستگی می توانید با مشاوران مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی از طریق تلفن ثابت از کل کشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگیرید.

منبع: honarehzendegi.com