بیماری جرب در انسان

گال (Scabies) یا جرب یک بیماری پوستی خارش دار است که در اثر یک نوع انگل بسیار کوچک به نام Sarcoptes scabiei ایجاد می شود. معمولاً خارش شدید در مناطقی رخ می دهد که انگل در آن جا زندگی می کند. در بیشتر افراد مبتلا احساس خارش در شب شدت گرفته و احتمال ایجاد خراش توسط فرد مبتلا نسبت به ساعات دیگر روز بیشتر خواهد شد. بیماری گال مسری بوده و می تواند به سرعت از طریق تماس نزدیک با اعضای خانواده، همکلاسی ها، ساکنین خانه های سالمندان یا زندان ها گسترش یابد. از آنجا که زخم بسیار مسری است، پزشکان اغلب درمان را برای کل خانواده ها یا گروههای در تماس توصیه می کنند.

در صورت آلوده شدن فرد توسط انگل ساکروپس اسکابی فرد دچار جرب یا گال خواهد شد. این نوع انگل بر خلاف حشرات که معمولاً 6 پا دارند، 8 پا داشته و بسیار کوچک است. اندازه یک انگل بالغ ساکروپس اسکابی حدوداً 1/3 میلی بوده و با نفوذ به پوست احساس خارش شدیدی در پوست فرد ایجاد خواهد کرد. احساس خارش فرد در ساعات انتهایی شب شدیدتر می شود. انگل ماده با اندازه 0.3 تا 0.4 میلی متر می تواند انسان را آلوده کند و اندازه انگل نر حدود نصف این میزان است.

دیدن انگل به وجود آورنده بیماری گال با چشم غیر مسلح ممکن نیست و برای دیدن آن باید از ذره بین یا میکروسکوپ استفاده کرد. این موجودات ریز انگل قدرت پرواز نداشته و برای جابه جایی می خزند. در دمایی پایین تر از 20 درجه سانتیگراد این انگل کاملاً ساکن بوده و قدرت حرکت خود را از دست خواهد داد ولی ممکن است تا مدت ها زنده مانده و نهایتاً نجات پیدا کند.

شیوع گال

هم اکنون با مشاوران پزشکت مشاوره آنلاین بگیرید

آلوده شدن توسط انگل گال یک بیماری رایج پوستی است که در سراسر دنیا اتفاق میفتد. این بیماری پوستی می تواند هر فردی در هر سنی یا نژادی را مبتلا کند. به طور میانگین می توان گفت سالیانه حدود 300 میلیون نفر دچار این بیماری انگلی می شوند. طبق گزارشات قدمت وجود این نوع انگل انسانی به بیش از 2500 سال برگشته و تا کنون افراد بسیار زیادی به این بیماری مبتلا شده اند. متأسفانه انتقال این بیماری بیشتر در بیمارستان ها، مؤسسات و مرکزهای مراقبتی اتفاق افتاده و طبق آمارهای کشور آمریکا بیشتر مبتلایان به این بیماری افراد بی خانمان هستند.

علت گال

علت بروز گال یا جرب ابتلای فرد به نوعی انگل است. برای ابتلا کافی است انگل ماده روی پوست فرد انتقال یافته و پس از ورود به پوست با حفر تونل، شروع به تخم ریزی در زیر پوست فرد مبتلا کند. بعد از مدتی تخم ها باز شده و لارو این انگل به سطح پوست می آیند تا دوره بلوغ در آن جا زندگی کرده و پس از پخش شدن در تمام قسمت های بدن بیمار به افراد دیگر انتقال یابند. علت اصلی خارش های پوستی به خاطر واکنش حساسیتی بدن نسبت به گزش، تخم ها و فضولات انگل گال است. برای ابتلا به این بیماری پوستی کافی است با فرد آلوده تماس بسیار نزدیک داشته یا از وسایل شخصی مثل تخت و لباس فرد مبتلا استفاده کنید.

گونه های مختلف انگل ممکن است انسان ها یا حیوانات را درگیر کنند.

هر گونه از انگل، میزبان به خصوصی را به عنوان طعمه انتخاب می کند. در نتیجه احتمال انتقال انگل از حیوانات به انسان موقتی بوده و انگل حیوانات نمی تواند همانند گال همه قسمت های بدن فرد را درگیر کند.

علائم گال

علائم و نشانه های مبتلایان بیماری گال شامل:

• خارش که غالباً در ساعات انتهایی شب شدید تر می شود.
• مسیر حرکت گال به صورت برآمدگی یا تاول های کوچک نمایان می شود.

گال می تواند همه قسمت های پوست فرد را درگیر کند ولی در موارد زیر بیشتر دیده می شود:

• کف پا
• اطراف کمر
• اطراف سینه
• در زیر بغل فرد
• در قسمت داخلی آرنج ها
• در بین انگشت دست یا پا
• در قسمت داخلی مچ دست
• اطراف ناحیه تناسلی مردان
• بر روی باسن
• بر روی زانوها

بیماری گال در نوزادان بیشتر قسمت های زیر را درگیر خواهد کرد:

• کف سر
• کف دست ها
• کف پاها

معمولاً این انگل ها در اطراف خود خطوط بسیار نازک و کوچکی با ابعاد 2 تا 15 میلی متر ایجاد می کنند که به سختی می توان آن ها را دیده یا تشخیص داد. این خطوط بیشتر با رنگ ها قهوه ای، خاکستری یا قرمز نمایان می شوند. بیماران مبتلا به گال در صورت سابقه ی ابتلای قبلی به فاصله ی چند روز علائم بیماری را بروز می دهند. اما اگر فرد تاکنون دچار بیماری گال نشده باشد، ممکن است علائم با فاصله شش هفته بروز پیدا می کند. در نتیجه این بیماری یک دوره خاموش حدوداً 6 هفته ای دارد که فرد در آن مدت زمان نیز می تواند آن را به دیگران منتقل کند.

بهترین زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که شاهد بروز علائم ابتلا به انگل پوستی هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات ممکن است شاهد بروز علائم و بیماری های دیگر پوستی مثل اگزما و درماتیت نیز در کنار خارش و برآمدگی های پوستی باشید. پزشک متخصص با بررسی علائم علت اصلی بروز علائم پوستی را مشخص کرده و شما را تحت درمان قرار خواهد داد. دقت کنید که شاید حمام کردن یا استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه تا مدت کوتاهی علائمی مثل خارش را کاهش دهد اما قدرت از بین بردن انگل برای همیشه را نخواهد داشت.

سرایت گال

بیماری گال یا جرب به شدت مسری بوده و می تواند در نتیجه تماس پوستی از فردی به فرد دیگر انتقال یابد. انگل گال به شدت نسبت به محیط اطراف خود حساس بوده و در صورت جدا شدن از بدن میزبان تنها 24 تا 36 ساعت زنده خواهد ماند. برای انتقال این بیماری کافی است پوست فرد مبتلا به بیماری گال با پوست فرد سالم تماس مستقیم داشته باشد. البته احتمال انتقال گال با فعالیت هایی مثل دست دادن، قرار دادن کت فرد سالم در کنار کت فرد آلوده یا استفاده از رختخواب فرد آلوده ای که شب قبل در آنجا خوابیده بوده تقریباً سخت یا به نوعی می توان گفت غیر ممکن است. اما داشتن رابطه جنسی می توان علت انتقال بیماری گال باشد و هر ساله جوانان بسیاری به این بیماری دچار می شوند.

انتقال بیماری گال تنها به رابطه جنسی محدود نبوده و می تواند به خاطر بغل کردن کودک توسط مادر یا انتقال از همکلاسی ها و هم دانشگاهی ها به دیگران انتقال یابد.

ابتلا به گال از طریق سگ

انگل به وجود آورنده بیماری گال بین انسان و حیوان مشترک نبوده و تنها مختص انسان ها است. سگ ها انگل به خصوص خود با نام manage را داشته و در صورت انتقال آن ها به پوست انسان تنها منجر به خارش جزئی شده و خود به خود از بین خواهند رفت.

عوارض گال

خارش شدید پوستی ناشی از بیماری گال ممکن است باعث آسیب پوستی و بروز عفونت های باکتریایی مثل زرد زخم شود. زرد زخم نوعی عفونت سطحی پوست است که در بیشتر موارد توسط باکتری استافیلوکوکی یا باکتری استرپتوکوکی به وجود می آید.

نوع شدیدتری از بیماری گال وجود دارد که به آن گال کروت (crusted) گفته می شود. این بیماری بیشتر افراد زیر را درگیر خواهد کرد:

• افرادی که دچار بیماری هایی مثل ضعف سیستم ایمنی هستند. به عنوان مثال افراد مبتلا به HIV (ایدز) یا لوسمی مزمن (سرطان خون مزمن)
• افراد به شدت بیمار مثل افراد بستری در بیمارستان و تحت مراقبت
• سالمندان نیازمند به نگهداری و مراقبت

گال کروت که به آن گال نوروژی نیز گفته می شود باعث پوسته پوسته شدن بدن فرد شده و ممکن است بیشتر قسمت های بدن فرد را درگیر کند. این نوع از گال به شدت مسری بوده و درمان آن نیز سخت تر از گال معمولی است. معمولاً فرد مبتلا به بیماری گال ساده، حدود 10 تا 15 گال روی سطح بدن وی زندگی می کنند. در حالی که فرد مبتلا به گال کروت یا نوروژی ممکن است در لحظه حدود میلیون ها گال روی بدنش وجود داشته باشند.

پیشگیری گال

برای جلوگیری از ابتلا به به گال یا پیشگیری از انتقال آن به دیگر افراد بهتر است نکات مراقبتی زیر را در نظر داشته و به طور منظم انجام دهید:

• تمامی لباس ها و ملحفه ها را بشویید.

بهتر است از 3 روز مانده به شروع درمان گال، لباس، حوله و ملحفه ها را با آب داغ و صابون شسته و در دمای بالا خشک کنید. اگر نمی توانید همه لباس های تان را بشویید بهتر است آن ها را به خشکشویی بدهید.

• انگل ها را گرسنه نگه دارید.

همه اجسام و وسایلی که از آن ها استفاده می کرده اید ولی نمی توانید بشویید را داخل پلاستیک قرار داده و در آن را محکم ببندید. سپس پلاستیک ها را به محلی دور از دسترس مثل گاراژ یا انباری برده و هفته ها در آن جا قرار دهید. انگل ها بعد از چند روز گرسنگی خود به خود از بین خواهند رفت.

تشخیص گال

پزشک پوست فرد بیمار را معاینه کرده و با بررسی علائم و نشانه های بروز گال یا ردهای باقی مانده می تواند ابتلا یا عدم ابتلای فرد به این بیماری را تشخیص دهد. زمانی که پزشک خطوط ناشی از گال را پیدا کند، احتمالاً از محل نمونه برداری می کند تا در زیر میکروسکوپ نگاه دقیق تری به آن بیندازد. با استفاده از میکروسکوپ می توان گال و تخم های آن را مشاهده نموده و تشخیص با دقت بیشتری انجام خواهد گرفت.

درمان گال

خوشبختانه بیماری گال به راحتی قابل درمان است. داروهایی که بر روی پوست زده می شود، به راحتی انگل های ایجاد کننده زخم و تخم آن ها را از بین خواهد برد. اما ممکن است علائمی همچون خارش تا چند هفته بعد از درمان به قوت خود باقی باشد. برای از بین بردن بیماری گال باید از داروهای ضد انگل استفاده کرد. احتمالاً پزشک برای درمان گال  کرم ها و لوسیون های مخصوص این کار را تجویز خواهد نمود. برای درمان قطعی این بیماری باید ضد انگل را به تمامی قسمت های بدن از گردن تا نوک پا زده و دارو را 8 تا 10 ساعت صبر کنید. البته بعضی از درمان ها نیاز به تکرار داشته و در صورت بروز علائم و ضایعات پوستی جدید فرد باید مجدداً از دارو استفاده کند تا به کلی علائم از بین برود.

از آن جایی که گال به سادگی انتقال پیدا می کند، پزشک ممکن است استفاده از این دارو را برای تمامی اعضای خانواده و نزدیکان تجویز کند.

در صورتی که پس از استفاده از داروها مجدداً علائم برگشته و شاهد بروز خارش شدید و برآمدگی های پوستی بودید بهتر است با پزشک صحبت کنید زیرا شاید نیاز به درمان های مکمل یا ترکیبی داشته باشد. در بعضی از موارد بدن فرد نسبت به درمان های رایج برای گال پاسخ نداده و نیاز به درمان های به خصوصی خواهد بود. آب سرد، استفاده از آنتی هیستامین و لوسیون کالامین به کاهش علائم بیماری گال کمک خواهد کرد. البته اگر کودک تان دچار این بیماری شده یا باردار هستید بهتر است قبل از مصرف هرگونه دارویی با پزشک مشورت کنید.

سبک زندگی و درمان خانگی گال

بعد از ابتلا به بیماری گال ممکن است تا مدت ها دچار خارش پوستی باشید و حتی بعد از درمان هم این علائم به قوت خود باقی باشند. در این مدت می توانید از راه حل های زیر برای کاهش خارش پوستی خود استفاده کنید:

• خنک نگه داشتن و خیس کردن پوست. حمام کردن با آب سرد و خیس نگه داشتن پوست یا قرار دادن پارچه خیس روی پوست از جمله مواردی است که می تواند خارش را تا مدتی کاهش دهد.
• لوسیون های ضد خارش. می توانید از داروها و لوسیون های ضد خارش بدون نیاز به نسخه برای کاهش حساسیت های پوستی و خارش استفاده کنید.
• آنتی هیستامین ها. یکی دیگر از داروهایی که می توانید با پیشنهاد پزشک استفاده کنید، مصرف آنتی هیستامین های بدون نیاز به نسخه است. مصرف آنتی هیستامین ها تا حد زیادی به کاهش علائمی مثل خارش های پوستی کمک خواهد کرد.

 آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورتی که شاهد بروز علائم و نشانه هایی شبیه موارد گفته شده در مورد بیماری گال هستید بهتر است به پزشک عمومی مراجعه کنید. می توانید از اطلاعات زیر برای آمادگی پیش از رفتن به پزشک استفاده کرده و با اطلاعات بیشتری در مطب حاضر شوید:

• لیست علائم و نشانه ها. بهتر است لیستی در مورد تمامی علائم و نشانه های مرتبط یا غیر مرتبط تهیه کرده و مدت زمان آن را نیز یادداشت کنید.
• منبع احتمالی آلودگی. هر احتمالی در مورد علت اصلی آلوده شدن خود به این بیماری را یادداشت کنید.
• یادداشت اطلاعات پزشکی. در صورتی که مبتلا به بیماری خاصی بوده یا داروی به خصوصی مصرف می کنید حتماً آن را یادداشت کنید.
• یادداشت سوالات خود. هر سؤالی که در ذهن دارید را یادداشت کنید تا حتماً از پزشک بپرسید.

در ادامه سؤالات اساسی ای که می تواند به ملاقات بهتر شما با پزشک منجر شود اشاره ای خواهیم داشت:

• علت اصلی بروز این علائم و نشانه ها چیست؟
• چه شیوه درمانی ای را پیشنهاد می کنید؟
• بهبود علائم این بیماری چقدر زمان می برد؟
• چه زمانی برای معاینه مجدد بیایم تا از درمان کامل بیماری اطمینان پیدا کنم؟
• آیا درمان های خانگی ای برای کاهش علائم وجود دارد؟ شما چه درمان هایی را پیشنهاد می کنید؟
• آیا این بیماری می تواند به دیگران انتقال پیدا کند؟ تا چه مدت؟
• برای کاهش احتمال انتقال آن به دیگران چه اقدامات مراقبتی ای را باید انجام دهم؟

سوالات پزشک از بیمار

پزشک احتمالاً سؤالاتی از شما خواهد پرسید، که عبارتند از:

• شاهد بروز چه علائم و نشانه هایی بوده اید؟
• اولین بار چه زمانی شاهد بروز علائم و نشانه ها بوده اید؟
• آیا با گذشت زمان علائم تان شدت گرفته است؟
• آیا در حال حاضر باردار بوده یا در دوران شیردهی هستید؟
• آیا صاحب فرزند هستید و قبلاً به بیماری گال دچار شده بودید؟
• آیا دچار ضایعه پوستی در قسمت خاصی از بدن خود شده اید؟ کدام قسمت؟
• در طول چند هفته گذشته بیشتر با چه افرادی در تماس بوده اید؟ آیا تماس مستقیم بوده است؟
• چه داروها، مکمل ها و ویتامین هایی مصرف می کنید؟

سخن آخر

گال ها یک بیماری پوستی خارشی و به شدت مسری است که در نتیجه آلوده شدن فرد توسط انگل اتفاق می افتد. علت اصلی انتقالی این عارضه پوستی، تماس مستقیم پوست به پوست است. علامت غالب بروز این بیماری خارش بیش از حد و شدید پوست است. شایع ترین علت انتقال این عارضه پوستی انتقال آن از طریق رابطه جنسی است و در نتیجه بین جوانان رایج است. البته همیشه علت انتقال این بیماری رابطه جنسی نخواهد بود. علائم ابتلا به گال شامل بروز ضایعات پوستی مثل برآمدگی های قرمز کوچک و تاول می شود.

این ضایعات می تواند قسمت های مختلفی از پوست بیمار را درگیر کند.

• معمولاً درمان ها و داروهای بدون نیاز به نسخه یا خانگی مؤثر نیست.
• خارش شدید پوست منجر به آسیب پوست و ابتلا به انواع عفونت قرار می دهد.
• درمان عارضه گال یا جرب به وسیله داروهای انگل زدای موضعی و خوراکی صورت می گیرد.
• گاهی اوقات برآمدگی ها کاملاً زیر پوستی بوده و بیماری خودش را با خارش بیش از حد نشان می دهد.

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/scabies/symptoms-causes/syc-20377378

https://www.medicinenet.com/scabies/article.htm

منبع: pezeshket.com